Эрдэнэт үйлдвэр Монголд анх удаа инженер техникийн ажилтнуудынхаа хүчээр үйл ажиллагаандаа хиймэл оюун ухааны ERP систем нэвтрүүлж байна. Одоогийн байдлаар уг ажил 95 хувийн гүйцэтгэлтэй яваа бөгөөд ирэх оноос бүрэн хэрэгжиж эхлэх юм. Хөрөнгө оруулалтын чиглэлийн хөгжүүлэлт дээр хэрхэн ажиллаж буй талаар Үйлдвэрлэл, техникийн хэлтсийн Техникийн албаны дарга Б.Мөнхнасангаас тодрууллаа.
-Улирч буй 2024 онд сайжруулалт, шинэчлэлийн олон ажил хийгдлээ. Энэ дундаас ERP системийн хөгжүүлэлт дээр танай алба хэрхэн ажиллав?
-Манай алба энэ онд Эрдэнэт үйлдвэрт нэвтэрч байгаа ERP системийн хөрөнгө оруулалтын талын хөгжүүлэлт дээр ажиллах гол зорилт дэвшүүлсэн. Үйлдвэрийн хэмжээнд сүүлийн долоон жил захиалгын нэгдсэн системээр захиалга явагдаж, хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлт хийгдэж ирсэн. Одоо бид ERP буюу Эрдэнэт үйлдвэрийн бүтцийн бүх нэгжийн үйл ажиллагааг нэгтгэсэн программд нэгдээд, хөрөнгө оруулалтын болон захиалгын программын хөгжүүлэлтийг Холбоо, мэдээллийн технологи, автоматжуулалтын цехийн мэргэжилтнүүдтэй хамтран хийгээд, ерөнхийдөө дуусаж байна. Үүнтэй холбогдуулан үйлдвэрийн газрын 2025 оны үндсэн болон эргэлтийн хөрөнгийн захиалгыг багцалж дууслаа. Энэхүү системийн хөгжүүлэлтийг анх удаа хийж байгаа учраас алдаа оноо, сайжруулах программ, нэмэлтээр хийх ажлууд их байсан. Гэхдээ манай мэргэжилтнүүд харьцангуй богино хугацаанд амжилттай хамтарч ажиллалаа. Дууссан гэж хэлэхгүй, цаашид тогтмол хөгжүүлэх шаардлагатай.
-Ямар давуу тал бий болж байна?
-Дараа дараагийн хөрөнгө оруулалтын захиалгууд нэг шугамаар явах боломжтой болсон. НҮБ-аар батлагдсан, олон улсын барааны кодуудыг ашиглаж, цаашид Монгол Улсад хэрэгжих стандарттай хөл нийлүүлэн ажиллах нөхцөл бүрдэж байна. Манай үйлдвэрийн инженер техникийн ажилтнууд ажилдаа үнэхээр дадлагажсан, туршлагажсан чадварлаг баг, хамт олон болсон байгааг харах сайхан байлаа.
-Сүүлийн үед Эрдэнэт үйлдвэрийн хөрөнгө оруулалт юунд чиглэж байна?
-Хуучнаар Техникийн хэлтэс маань үндсэн болон эргэлтийн хөрөнгийг л хариуцдаг байсан. Эргэлтийн хөрөнгийн хувьд мэдээж урсгал зардал. Үндсэн хөрөнгө маань хөрөнгө оруулалт. Үйлдвэрлэлийн технологийн үндсэн тоног төхөөрөмж дээр голдуу хөрөнгө оруулалт хийгддэг. Бид хөрөнгө оруулалтын эдийн засгийн үр өгөөж, ашгийг захиалга хийхээс өмнө тооцож өгөх маягтыг цехүүдэд өгдөг. Энэ нь Төсвийн тухай хуулийн 29.2 буюу тухайн аж ахуйн нэгж, байгууллага 10 буюу түүнээс дээш тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийх гэж байгаа бол эдийн засгийн үр ашгийн тооцоог тухайн байгууллага хийж, баталсан байх ёстой гэсэн заалтын дагуу хийгддэг ажил.
-Үйлдвэрт хяналт шалгалт хийхэд захиалгын программ нэмэртэй юу?
-Ер нь захиалгын программ байх нь цаг хугацаа маш их хэмнэнэ. Түүнээс гадна Эрдэнэт үйлдвэрт аудит, татвар гэхчлэн хууль, хяналтын байгууллагаас шалгалт хийдэг. Эндээс тайлан бэлтгэж гаргахад их энгийн, ойлгомжтой. Шалгалтын хүмүүс ч захиалгын программ руу ороод, бүх мэдээлэлтэй танилцах боломжтой. Өмнө нь үйлдвэрийн бүтцийн нэгжүүд маань бүх захиалгаа хэвлэж гаргаад, гарын үсэг зуруулж батлуулаад явдаг байсан. Одоо бол шинэ программ дээр үйлдэл нэг удаа л хийнэ. Бичиг цаас “үйлдвэрлэхгүй” нь байгаль дэлхийд ээлтэй.
-Эрдэнэт үйлдвэрийн агуулахын үлдэгдэл олны анхаарал татдаг. Энэ чиглэлд ямар бодлого хэрэгжүүлж байгаа вэ?
-Эргэлтийн хөрөнгийг захиалгын системд оруулаад хоёр жил хэртэй болж байна. Ингэснээр агуулахын үлдэгдэл буурах нөхцөл бүрдсэн. Жишээ нь бензин захиалъя гэхэд үйлдвэрийн хэмжээнд бензиний үлдэгдэл гараад ирнэ. Аль аль цех дээр хэдэн тонн байна гэх мэт. Мөн цехүүдийн ашиглалт сүүлийн таван жилээр гараад ирнэ. Эргэлтийн хөрөнгө захиалахад илүү гарсан бол улаанаар гарч ирнэ. Тухайлбал, Ил уурхай жил бүр 100 тонныг хэрэглэдэг байсан, энэ жил яагаад 150 тонныг захиалав гэдэг үндэслэлээ гаргаж танилцуулна. Үүнийг нь чиглэл хариуцсан газар, хэлтсийнхэн хэлэлцээд, үйлдвэрлэлийн тасралтгүй үйл ажиллагааг хангахад хэрэгцээтэй, үндэслэлтэй юм байна гэдгийг тогтоодог. Сүүлийн жилүүдэд агуулахын үлдэгдэл эрс буурч байгаа.
-Танайх 2025 онд ямар зорилт дэвшүүлж байна?
-Ирэх онд захиалгын системээ улам боловсронгуй болгох, тэр дундаа Эрдэнэт үйлдвэрийнхээ үйл ажиллагаанд нийцүүлж сайжруулах шаардлага байгаа. Хэдийгээр программ бий болсон ч тухайн байгууллага өөрийн онцлогтоо нийцүүлэн хөгжүүлэх ёстой. Энэ хөгжүүлэлтийг хийнэ. Дээр нь Эрдэнэт үйлдвэрийн худалдан авах ажиллагаанд Тендерийн тухай хууль нэлээд саад учруулж байгаа. Хоёр байгууллага тендерт орлоо гэхэд хоорондоо маргаан үүсгэдэг, гомдол мэдүүлдэг. Ингэснээр тасралтгүй үйл ажиллагаатай, онцлогтой Эрдэнэт үйлдвэрийн худалдан авалт цаг хугацаа алддаг. Энэ нь бидний ажилд хүндрэл учруулдаг. Бид 2025 онд Ил уурхай, Авто тээврийн цехийн үндсэн техник, тоног төхөөрөмжүүдийн худалдан авалтыг яг цаг тухайд нь хийх зорилт тавьж байгаа. Энэ жил хөрс хуулалт, уулын цул гаргалтын төлөвлөгөө нэлээн хоцрогдолтой явсан. Энэ бол асуудал. Ер нь уулын ажил 3-5 жилээр түрүүлж явах ёстой юм. Энэ байдал үргэлжилж болохгүй. Тиймээс бид ирэх жилийн эдгээр худалдан авалт дээр онцгой анхаарч ажиллахыг зорьж байна.
-Цаг гаргаж ярилцсан танд баярлалаа.