• Хөтлөгч хүч

         1973 он. Анхдагчдын өлгий нутагт залуу хос анхны хүүгээ өлгийдөн авч, зургаан сар хүрэхтэй нь зэрэгцэн их нүүдлийн ажилд бэлтгэн, илгээлт өвөртөлсөөр Эрдэнэтийг зорин иржээ. Барилга байгууламж, шинэ хотыг бүтээн босгох ажил ид ундарч байлаа. Энэ бүхэн тээврийн жолооч Халтар гуайд тийм ч шинэ содон байсангүй. Учир нь тэр шинэ цагийн давалгаа болсон Багануур, Бор-Өндөр, Дархан, Хөвсгөл, Хөтөл гээд бүтээн байгуулалтын ажлуудад гар бие оролцож явсаар юм үзэж нүд тайлсан нэгэн байлаа. Энэ удаагийн илгээлтийн суурин нь Эрдэнэт байсан агаад ажил, амьдралынх нь дурсамж дурдатгалын алтан хуудас Эрдэнэт үйлдвэрийн хамт олон дунд өнгөрнө чинээ санаагүй биз. Халтар гуай хуучнаар АТКА буюу Эрдэнэт үйлдвэрийн Автотээврийн байгууллагад жолоочоор ажиллаж, эхнэр Дуламжав нь энэ цехийн халуун ам бүлд багтан, мөр зэрэгцэн хөдөлмөрлөсөөр хоёул гавьяаны амралтандаа гарсан.     Уурхайчдын дунд хал үзэж, хат суусан аав нь ууган хүүгээ удам дамжсан уурхайчин болгохоор шийдвэрлэжээ. Багаасаа автомашин сонирхдог, техник сэтгэлгээтэй хүүгээ 10 дугаар анги төгссөн жил нь Автотээврийн цехийн хүний нөөцийн ажилтантай уулзуулснаар өнөө цагийн манлайлагч залуусын нэг Эрдэнэт үйлдвэртэй хувь заяагаар холбогджээ. Энэ бол Халтарын Болдбаатар. Тэрээр хэн бүхэнтэй нийцтэй харьцаж, хамт олноо үлгэрлэн манлайлж, бүтээлч санал санаачилгаар үйлдвэр даяар аавынхаа нэрийг өндөрт өргөсөн. Хажуудаа байгаагаа хайрлан хамгаалж, харсан бүхнээсээ шинийг сэтгэж, үйлдвэрлэлд нэвтрүүлж болох бүхнийг эрэлхийлж явдаг сониуч зан түүнд багаас нь суусан дадал гэлтэй.         Ирж буцахын хорвоод учрахын ерөөл байдагт, уулзсан бүхэн энгийн нэг учрал биш, Эрдэнэт үйлдвэр хэмээх их айлд ажиллах болсон нь хувь тавилан гэдэгт тэрээр итгэдэг. Хүний сайныг ханилан байж мэднэ гэдэг дээ. Болдбаатарын найз нөхөд, хамт олон түүний хэн болохыг ил тодоор хэлээд л өгнө. Хүн бүрт өөрийн гэсэн баримталдаг үнэт зүйлс гэж байх. Болбаатар найз нөхөд олонтой. Гэвч тэр “Жаргаж явахдаа хүн тэнхээтэй явдаг, зовсон цагт нь нөхөртөө түшиг болж, туслахыг хичээдэг” гэх. Үнэндээ эр хүний ноён нуруу ийм л үед хань бараа, түшиг тулгуур болдогийг тэр өөрийн амьдралаар харуулж яваа.      Зургаахан сартай Эрдэнэт хотод хөл тавьсан бяцхан хүү амьдралынхаа гэрэл гэгээтэй он жилийг энэ л хотдоо үдэж, хүмүүн заяаныхаа жаргалыг эдэлж, амталж яваа нь энэ. Аавыгаа дагаж тээвэрт явсаар жолоочийн мэргэжилд “дурласан” тэрээр одоо ч эзэмшсэн мэргэжилдээ чин сэтгэлээсээ хандана. Хүн ажлыг голохоос, ажил хүнийг голох биш дээ гээд сурсан зүйлээ чадмаг хийчих ур ухаан, мэдлэг чадвар, авьяас, сэтгэл зүтгэл түүнд бий. Ийм л “алт шиг” үнэ цэнтэй ажиллагсад Эрдэнэт үйлдвэрийнхээ хэт ирээдүйд чадлынхаа хэрээр оролцож явааг харахад өөрийн эрхгүй бахархах сэтгэл төрсөнсөн. Басхүү, ийм залуус олон байгаасай, тэд илүү ихийг хийгээсэй, олон олон залуусыг өөрийн алхсан замаар зөв тийш чиглүүлээсэй гэж хүсмээр санагдана.     Болдбаатар амьдралд тохиох аз завшааныг Эрдэнэт үйлдвэрийн ажилтан гэдгээр тодорхойлдог. Дэлхийд данстай энэ том үйлдвэрийнг “ТОП 10” компанийн тэргүүнд байж яагаад болохгүй гэж, бид чадна гэж зоримог хэлнэ. Өдөр бүр шинэ санаагаа ургуулж, хамт олноо бод, сэтгэ, хий гэсээр угтах амжилтын өгсүүр өөд уриалан дуудна. Удирдан чиглүүлэх, урам өгөх арга ухааныг тэр Орос ах нар, ахмад үеийнхнээсээ өвлөжээ. Түүний тодорхойлсноор, үйлдвэр бол тасралтгүй хөгжиж, суралцах ажлын талбар. Тиймдээ ч Сайн саналын системийг сайшаан магтаж, 3 дахь жилдээ шилдэг 10-ийн эгнээнд жагсаж чадсан. 2018 онд түүний дэвшүүлсэн 38 саналаас 32 нь үйлдвэрлэлд нэвтэрч, өнөөдөр ч үр дүнтэй ашигласаар байна. Санал санаачилга гэдэг зүйл урт хугацааны туршид амжилттай ажиллаж, эдийн засагт үр өгөөжөө өгдөг. Түүний “Маш сайн” саналаар нэрлэгдсэн нэгэн төсөл импорт орлох бүтээгдэхүүн байсан бөгөөд өөрийн өртөг нь зардлынхаа 50 гаруй хувийг хэмнэжээ. Төсөл маань инновацийн бүтээлд мөнгөн дүнгээрээ хараахан хүрч чадаагүй гэж ярьсаар энэ жил өөр хэд хэдэн саналыг хэрэгжүүлж явна.     Сайн саналын систем буюу бүтээлч санаачилгыг дэмжих, урамшуулал олгох хэлбэрээр явагддаг энэ ажил үйлдвэрийн хэмжээнд нэвтрээд 5 дахь жилийнхээ нүүрийг үзжээ. Ажлын орчныг аюулгүй байлгах, тоног төхөөрөмжийн ажиллах хугацааг уртасгах, эдийн засгийн үр ашигтай байлгах нь Сайн саналын системийн үндсэн чиглэл. 10 жижиг саналыг хамт олноороо зөвшилцөн, нэг том санал гаргах боломжийг Сайн саналын систем олгодгоороо давуу талтай. Уурхайчин хүн ажилдаа инээж ирээд, орой гэр бүлдээ халуун дулаанаар инээгээд очих зүрх сэтгэлийн дархлааг Эрдэнэт үйлдвэр Сайн саналын системээр дамжуулан олгосоор байна.     Хүн суралцаж, тасралтгүй хөгждөг ч хөгжиж байгаагаа төдийлөн анзаардаггүй. Харин хөрөг нийтлэлийн баатар маань тоног төхөөрөмжийг задлаад угсрах нь хөгжиж байгаа нэг хэлбэр гэж үздэг. Өөрийгөө хөгжүүлж, хурцалж, залуу насаараа гоёж яваа энэ залуу МЗХ-ны Тэргүүний залуу алтан медаль /2005/, АТБ-ын Хөдөлмөрийн аварга /2012/, Тэргүүний уурхайчин цол, тэмдэг /2017/, Эрдэнэт үйлдвэрийн Хөдөлмөрийн аваргаар үнэлэгдсэн. Хөлсөө урсган байж хөдөлмөрлөсөн цаг хугацааг нь үнэлсэн эдгээр шагналаас Эрдэнэт үйлдвэрийн “Хөдөлмөрийн аварга”-таа тэр хамгаас их хайртай. Учир нь омогшил, бахархал болсон энэ шагнал хүссэн хүн бүхэнд ирдэггүйг тэр сайн мэднэ. Тиймээс ч үйлдвэрийнхээ төлөө илүү ихийг хийж бүтээгээрэй гэсэн үүрэг даалгаврыг нэр төртэйгээр биелүүлж яваа.     Эрдэнэт үйлдвэрийн мянга мянган залуусын төлөөлөл болсон Автотээврийн цехийн Механикийн албаны тоног төхөөрөмжийн засварын механикч Халтарын Болдбаатарыг бид онцоллоо. Хийж бүтээхийн төлөө анд нөхдөдөө үлгэрлэн, хөтлөгч хүч нь болсон түүний амжилт, алдрын зам дардан байг.   И.Чинтогтох Фото: Б.Баттөгс   Дэлгэрэнгүй...

  • Эрдэнэт үйлдвэрийн аюултай хог хаягдал эх оронд хэрэгтэй бүтээгдэхүүн болон хувирна

       Аюултай хог хаягдал устгах нь Эрдэнэт үйлдвэрт төдийгүй улсын хэмжээнд тулгамдсан асуудал юм. Хог хаягдлын тухай хуулийн дагуу үйлдвэрлэлд ашигласан химийн бодис, урвалжуудын сав, баглаа боодол, Авто тээврийн цехийн хаягдал дугуйнууд, шатах тослох материалуудыг эх үүсвэр дээр нь ихээхэн зай талбай эзлүүлэн хадгалж байсан нь саяхан. Харин хоёр жилийн өмнөөс БОАЖЯ-аас “Аюултай хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэх” тусгай зөвшөөрлийг цөөн аж ахуйн нэгжид олгосноор 10 гаруй жилийн “толгойны өвчин” намдах болсон. Эрдэнэт үйлдвэр “Цэцүүх трейд”, “Монпити ойл” ХХК-тай хамтран ажилласнаар 10.25 тонн хуванцар сав, 200 литрийн сав 669 ширхэг, 50 кг-ийн шуудай 10.6 тонныг битүү 13 вагоноор хүргүүлсэн бол 160 тонн ажилласан масло, 722 хаягдал дугуйг битүү болон задгай машинд ачиж илгээсэн байна. “Цэцүүх трейд” ХХК нь ашигласан химийн бодисын полиэтилен торх, полипропилен шуудай, баглаа боодлыг дахин боловсруулж хуванцар эд үйлдвэрлэдэг. Харин “Монпити ойл” ХХК нь хаягдал тосыг дахин боловсруулж жилд 750-800 литр дизель түлш гаргадаг аж. Ийнхүү Эрдэнэт үйлдвэрийн аюултай хог хаягдал эх оронд хэрэгтэй бүтээгдэхүүн болон хувирч үр ашгаа өгч байна.     Дашрамд дуулгахад Эрдэнэт үйлдвэрийн Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн хэлтэс Шинжлэх ухааны академиийн Химийн хүрээлэнтэй хамтран “Аюултай хог хаягдлын менежмент” сэдэвт сургалтыг Ерөнхий захиргааны I байранд өнөөдөр зохион байгууллаа. Сургалтад үйлдвэрийн бүтцийн нэгжийн хог баягдал болон химийн бодис хариуцагч нар хамрагдаж, аюултай хог хаягдлын хууль эрх зүйн орчин, эх үүсвэр дээр нь хадгалах арга технологи, шилжүүлэх, тээвэрлэх, цахим болон цахилгаан хог хаягдлыг дахин боловсруулах, булшлах, устгах, цогц менежментийн талаар номын “дуу” сонсов.    М.Одгэрэл                                 Дэлгэрэнгүй...

  • Г.Тулга: Орхон нийтийн тээврийн үйлчилгээ цахимжсан анхны аймаг болно

       “Систем инженерчлэл Монгол” компанийн гүйцэтгэх захирал “E-pass” буюу Эрдэнэт хотын нийтийн тээврийн үйлчилгээг цахимжуулах төслийн удирдагч Г.Тулгатай ярилцлаа.    -Нийтийн тээврийн хөгжил, цаашдын чиг хандлагын талаар өөрийн бодлоо манай уншигчидтай хуваалцана уу?    -Нийтийн тээврээр зорчигчдын хамгийн хүндрэлтэй асуудал нь төлбөр төлөлт, хяналтын систем.Зорчигчид ч технологид суурилсан хялбар, хурдан аргаар төлбөр төлөхийг хүсэх болсон. Тасалбар худалдан авах дараалал, цалинжуулсан тасалбар таслагч, бэлэн мөнгөөр тооцоо хийх зэрэг асуудлууд аль хэдийн ард хоцорч, зүгээр л карт эсвэл гар утсаа уншуулж байна. Энэ бэлэн бус мөнгөний систем буюу нийтийн тээвэрт цахим хэрэглээг бүрэн нэвтрүүлсэн дэлхийн 100 гаруй хот байна. Энэ шийдлүүд хотуудад дагалдах давуу талуудыг ч бий болгож байна. Жишээ нь өдөрт 8.5 сая хүн зорчдог Лондонд хэрэгжүүлэхэд картын технологи, төлөвлөлт, техникийн болон худалдаалах асуудлыг шийдвэрлэх төвөгтэй байдал үүссэн. Эдгээрийг мастер картаар шийдсэн нь сайн хэрэгжиж, олон хотууд загвар болгоод явж байна. Нью Йоркд уг системийг энэ онд бүрэн хэрэгжүүлэх бөгөөд дэлхийн том хотыг  өндөр түвшний системтэй болгоно гэж үздэг. Мексикт нийтийн тээвэрт төлбөрийг банкны картаар хийх болсноор эдийн засгийн эерэг нөлөөлөл авчирсан. Үүний жишгээр Монгол улс цахимжсан картыг Улаанбаатар хотод хэрэгжүүлээд явж байна. Хэрэгжилтийн эхний үед хуучин дүрмээ ашиглан тасалбар авахыг хүсдэг, карт худалдан авдаггүй, цэнэглэдэггүй, хөнгөлөлт-чөлөөлөлтийг шийдвэрлэх, санхүүжилтийг зохицуулах зэрэг олон бэрхшээл саад гарсан ч өнөөдөр үйл ажиллагаа тогтворжиж, тодорхой үр дүнд хүрч байна.    -Эрдэнэт хотод энэ төсөл хэрэгжих болсон шалтгаан, нөхцөл юу вэ?    -Орхон аймгийн Засаг даргын тамгын газраас 2016-2020 онд Эрдэнэт хотыг “Ухаалаг хот” болгон хөгжүүлэх ажил эхэлж, дижитал технологийг эрүүл мэнд, зам тээвэр, боловсрол, оршин суугчдын үйлчилгээнд нэвтрүүлэх зорилт тавьсан. Мөн аймгийн нийтийн тээвэр эрхлэгч аж ахуйн нэгж байгууллагуудын тээврийн хэрэгсэлд хэмжих хэрэгсэл суурилуулан бүртгэл, хяналтын нэгдсэн системийг бүрдүүлэхээр шийдвэрлэсний дагуу манай компани 2018 онд тус аймагт үйлчилгээ үзүүлж байгаа автобуснуудад GPS систем нэвтрүүлсэн. Одоо системийн үйл ажиллагааг  бүрэн хариуцан ажиллаж байна. Аймгийн ЗДТГ-аас гарааны бизнес, инновацын байгууллагуудыг дэмжих бодлого барьж ажиллаж байгаа. Өмнө нь хамтран гүйцэтгэсэн ажил амжилттай хэрэгжсэн давуу тал бидэнд бий. Ингээд Орхон аймгийн Засаг даргын тамгын газар, Авто тээврийн төв, төсөлд хамрагдах гурван автобус компанитай 2019 оны зургадугаар сарын 27-нд гэрээ хийж уг төсөл хэрэгжүүлж байна. Төслийн нөхцөлийн хувьд бид орон нутгийн автобус компаниудын төсвөөс нэг ч төгрөг авахгүйгээр 100 хувь өөрсдөө шийдэх үүрэг хүлээсэн. Энэ төслийн эхний шатанд 600 орчим сая төгрөгийн санхүүжилт орно. Нэг онцлог нь монгол залуусын бүтээсэн программ хангамж, угсралт,суурилуулалт энэ онд багтаан хийгдэнэ.     -Төслийн давуу талыг гэрээлэгч талуудын хувьд яаж харж байна вэ?    -Шийдвэрлэх асуудлууд төрийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэгч байгууллага болон аж ахуйн нэгжүүдэд ч байна. Аж ахуй нэгжүүдийн алдагдал, рейстэй холбоотой асуудал, төрөөс олгох санхүүжилт, төсвийн ачаалал гэх мэт асуудлыг хэрэгжүүлэх төслийнхөө хүрээнд шийдвэрлэхээр ажиллаж байна. Асуудлуудаа тодруулаад, шийдвэрлэх боломжуудыг судлаад, шийдлүүдийг оруулаад явж байна. Үүний зэрэгцээ технологийн шинэ чиг хандлагуудаа ч орхигдуулж болохгүй. Хамгийн ашигтай, хэрэглэгчдэд хялбар, зөв шийдлүүд байх ёстой. Ер нь гэрээлэгч талуудад аль алинд нь ашигтай байдлаар шийдэх, цаашдын хамтын ажиллагаанд нь тусламж дэмжлэг үзүүлнэ. Ямартаа ч төсөл хэрэгжээд бүгд үр ашиг хүртэж буйд сэтгэл ханамжтай байна.   -Төсөл хэрэгжүүлэх явцад “Start Up” компанийн хувьд бэрхшээл тулгарч байна уу?    -Залуу компанийн хувьд бэрхшээл олон байгаа. Бидний хувьд төрийн болон аж ахуйн нэгжтэй гурвалсан гэрээ байгуулан, санхүүжилтээ өөрсдөө босгон ажиллаж байгаа анхны төсөл. Гэрээлэгч талуудтайгаа гэрээгээ хүндэтгэн ажиллах, мэдээлэл солилцох, харилцаа хамтын ажиллагаа чухал. Ер нь төслийн менежменттэй холбоотой асуудлуудыг талууддаа ойлгуулах, мөн компанийнхаа залуусын ур чадвар, чадамжийг сайжруулах, нутагшуулах гээд нэлээд олон талт ажил өрнүүлж байна. Компанийн хувьд асуудлыг дэвшлүүд ирнэ гэж харж байгаа. Төсөл удирдсан  залуу хүний хувьд ч гэсэн давхар суралцаад явж байна.   -Төслийг орон нутаг болон автобус компаниудаас зардал гаргахгүй өөрийн хөрөнгөөр шийдвэрлэх нь эрсдэлтэй санагдах юм. Энэ талаар тодруулна уу?    -Бидний “Start Up” залуу компани. Том зорилготой бас эрсдэл үүрч байж амжилтад хүрнэ. Хувийн байгууллага санхүүжилтээ өөрсдөө гарган, олон нийт, улс орондоо хэрэгтэй төсөл хэрэгжүүлэх туршлага дэлхий дахинд  бий. Жишээ нь БНХАУ-д хувийн компаниуд зам барьж, хураамжийн орлогоороо зардлаа нөхдөг. Ингэж хувийн байгууллага өөрсдөө зардлаа гаргаж, нийгэмд тулгарсан асуудлыг богино хугацаанд шийдвэрлэх нь зөв гарц. Ялангуяа улсын төсөв хязгаарлалттай үед, боломжтой ажлуудыг хувийн компаниудад хариуцуулж хийлгэвэл хариуцлага, чанар дагалдана. Учир нь тухайн компани гаргасан зардлаа хөрөнгө оруулалт хийсэн зүйлийнхээ үйл ажиллагаанаас нөхдөг тул баталгаат хугацааны асуудлыг гүйцэтгэгч бүрэн хариуцдаг. Компани ч өсөж дэвжих, туршлагажих боломжтой.    -Цаашид хэрэгжүүлэхээр зорьсон ажлаасаа танилцуулна уу?   -Бидний хамгийн эхний зорилт энэ төслөө амжилттай хэрэгжүүлж нэвтрүүлэх явдал.  Хэрэгжүүлээд зогсохгүй дараагийн шатуудаа зураглан, төлөвлөөд явж байна. Цаашид үйлчилгээний стандарт тохирсон UBCAB онлайн такси үйлчилгээг нэвтрүүлнэ. Өөрөөр хэлбэл нийтийн тээвэр болон такси үйлчилгээний стандартыг ахиулж, төлбөр тооцооны нэгдсэн систем оруулах, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх талаар ажиллана даа. Ер нь Эрдэнэт хотыг шинжлэх ухаан, инновацын суурь жишиг хот болгох концепцийг улс даяар харуулах том зорилготой. Ингэснээр үндэсний  компаниуд, залуучууд нийгмийн тодорхой асуудлыг шийдвэрлэж чадна гэдэгт итгэлтэй байна.    -Танд ажлын өндөр амжилт хүсье.   - Баярлалаа. Зорчигчдод хандаж хэлэхэд та бүхэн манай хэрэгжүүлж байгаа төслийн Erdenet Epass пэйж хуудаст нэгдэж мэдээлэл авч, саналаа илгээж байгаарай. Таны санал бидэнд үнэ цэнтэй байх болно.                                                                                                                             Т.БАТЧУЛУУН   Дэлгэрэнгүй...

  • Нараар эрчим хүч үйлдвэрлэж байна

       Нартай үед нарнаас эрчим хүч үйлдвэрлэж хэрэглэгчдийг цахилгаанаар хангадаг , илүүдэл эрчим хүчийг сүлжээ рүү шилжүүлдэг, наргүй үед автоматаар сүлжээнээс эрчим хүчээ авдаг On-grid системийг нэвтрүүлснээр гурван сарын хугацаанд 300 гаруй мянган төгрөгийн эрчим хүч үйлдвэрлэжээ. Энэ төслийг Шагдарын Отгонбилэгийн нэрэмжит Технологийн сургуулийн Эрчим хүч мэдээллийн технологийн тэнхимийн дэд профессор Б.Хээрийнбаатар санаачилжээ. Тус төслийн хүрээнд хийгдсэн  Нарны судалгааны лабораторийн нээлтийн үйл ажиллагаа өнөөдөр боллоо.    Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр Дээд боловсролыг дэмжих төрийн бодлого хэрэгжиж байгаа таатай нөхцөл бүрдсэн энэ үед Ш.Отгонбилэгийн нэрэмжит Технологийн сургуулийн Оюутны байрны цахилгаан хэрэглээний эх үүсвэрийг Сэргээгдэх эрчим хүчний нарны фото үүсгүүр  бүхий эрчим хүчээр хангах төслийг хэрэгжүүлээд байгаа нь энэ юм.    Төслийн багийнхан өнгөрөгч 6-р сарын 28-нд 5 квт цагийн эрчим хүч үйлдвэрлэдэг нарныхаа станцын 50 хувийг залгасан байна. Өнөөдрийн байдлаар 300 гаруй мянган төгрөгийн эрчим хүч үйлдвэрлэж сургуулийнхаа хэрэгцээнд нийлүүлжээ. Ухаалаг инвертерийн тусламжтайгаар гар утсандаа бүх мэдээллийг авч, оюутнууд судалгааны ажил хийхэд бүрэн боломжтой болжээ.    ШУТИС-ын хэмжээнд анх удаагаа Нарны судалгааны лабораторитой болсноор эрчим хүч хэмнэж, Технологийн сургуулийнхаа эрчим хүчний 30 гаруй хувийг нараар шийдэж байна.    “Цаашид Эрдэнэт үйлдвэрийн алслагдсан байршилтай газруудад гэрэлтүүлгийг энэ системээр хангахаар төлөвлөсөн ажлууд олон бий” гэж төслийг санаачлагч ярьж байна. Ингэснээр уламжлалт эрчим хүчнээс илүү Сэргээгдэх эрчим хүч рүү дэлхий нийтээр түрэн орж ирж байгаа энэ үед оновчтой, ухаалаг шийдэл бүхий энэхүү төсөл өргөжих боломжтой юм. А.Бямбамаа   Дэлгэрэнгүй...

  • Цахилгааны цехийн ирээдүй гэрэлтэй байна

       Эрдэнэт үйлдвэр зэс, молибдены баяжмал үйлдвэрлэн гаргах үндсэн үйл ажиллагаатай. Үйлдвэрлэлийн процессыг тасралтгүй, найдвартай  явуулахад  хамгийн чухал хүчин зүйл нь эрчим хүч. Цахилгаан, дулаан, уур, усгүйгээр Эрдэнэт  үйлдвэрийг төсөөлөхөд бэрх. Иймээс бид үйлдвэрийн процесст амин чухал үүрэгтэй цех, хэсгүүдийн үйл ажиллагааг цувралаар сурвалжилж, тэдний гол хөдөлгөгч хүч болсон ажилтнуудын төлөөлөлтэй уулзаж ярилцах юм. Эхнийх нь “Хэрэглэгчдийг чанартай эрчим хүчээр найдвартай соёлтой хангах” эрхэм зорилготой Цахилгаан цех. Үйлдвэрийн дүүрэгт орших эдний офисс багахан цэцэрлэгт хүрээлэнг санагдуулам. Харин хана, шалыг нэгэн хархүү гялалзтал угааж зогсох нь содон. Тэр багш мэргэжилтэй ч ижийгээ залгамжлан ажлын байрыг цэмцийлгэж  буй нь тэр.    Цахилгаан цех нь Шугам сүлжээ дэд станц, Реле хамгаалалт автоматик, Теле механик, Цахилгаан техникийн тусгай лаборатори, Шуурхай үйлчилгээ диспетчерийн, Цахилгаан тоног төхөөрөмжийн засварын, Захиргааны гэх долоон хэсэгтэй. Тэд Эрдэнэт үйлдвэрийн өндөр хүчдэлийн цахилгаан тоног төхөөрөмжийн найдвартай ажиллагааг ханган ажиллаж, эрчим хүч түгээн дамжуулдаг.     Бид энэ эрхэм үйлсийн эзэд залуусын төлөөлөлтэй уулзаж дараах асуултад хариулт авсан  юм.    Цахилгаан техникийн тусгай лабораторийн хэмжилт тохируулга туршилтын инженер В.Анхбаяр: Онцгой боловсон хүчин байхыг эрмэлздэг        - Эрдэнэт үйлдвэртэй хэрхэн холбогдсон бэ?    - Би  Эрдэнэт үйлдвэрт 10 дахь жилдээ ажиллаж байна. Эхний хоёр жил цахилгаанчнаар, тэгээд л инженер болсон.    - Таны ажил мэргэжлийн онцлог юу вэ?    - Эрдэнэт үйлдвэрийн хэмжээнд цахилгаан тоног төхөөрөмжийн хэмжилт туршилт хийдэг. Манай лаборатори төвийн бүсийн бүх аймагт туршилт хийх эрхтэй. Өндөр хүчин чадалтай төхөөрөмжөөр тоноглогдсон. Тухайлбал Авсралийн Баур фирмийн явуулын лабораторийг өнгөрсөн жил авсан. Энэ нь Монголд ганцхан бөгөөд манайд ашиглагдаж байна. Цахилгаан гүйдэл таван мэдрэхүйгээр мэдэгдэхгүй. Иймээс тусгай зориулалтын дурангаар халалт дуранддаг. Нил ягаан туяаны үзлэгээр цахилгаан тоног төхөөрөмжийн гэмтэл илрүүлэх хамгийн сүүлийн үеийн ФлирТ1020 төхөөрөмж саяхан манайд ирсэн.    - Эрдэнэт үйлдвэрт залуус хөгжих боломж хэр байдаг вэ?    - Боломжтой. Залуусыг сургах хөгжүүлэх талаар үйлдвэр, цехийн удирдлагаас их анхаардаг. Тухайлбал, саяхан Эрчим зүйн хэлтэс манай цехтэй хамтран орчин үеийн Матлаб-ын сургалт явуулсан. Энэ чиглэлээр Монголдоо “толгой цохих” мэргэжилтэн, профессор Н.Ариунболор багшийг  урьж заалгасан. Энэ программ нь  маш том мэдээллийн сан дээр боловсруулалт хийснээр  хэрэгтэй зүйлээ авах, шинийг хийж  үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх, бас эрдэм шинжилгээ судалгааны ажил хийх ч  боломжтой.  Энэ программыг ашиглан ороомгийн групп  тодорхойлох механик ажиллагаатай багажийг автоматжуулан бүрэн автомат багаж зохион бүтээх санаа байна. Одоогоор  янз бүрийн  трансформатор дээр ашиглахад хэр байх, холболтын төрлийг өөрчлөн туршин судалж  байна.  Алсдаа судалгааны ажил хийх сонирхол байгаа.    - Таны цаашдын зорилго?    - Би  шинэ юм сурч, мэдэх эрмэлзэлтэй. Орос хэлийг бие даан сурсан. Англи хэлний мэдлэгээ улам ахиулахаар хичээж байгаа. Бидний үеийнхэн интернетээр олон зүйл сурах боломж байна. Цаашдаа мэргэжлээрээ  гадаадад магистрт сурах  хүсэл бий. Цахилгаан тоног төхөөрөмжийн тусгай лаборатори улсад ганц байх онцгой лаборатори. Үүнд  нийцсэн онцгой боловсон хүчин байхын төлөө мэрийдэг. Бүх талын  ялангуяа цахилгаан тоног төхөөрөмжийн өргөн мэдлэгтэй болохын төлөө чармайж явна.    Шугам сүлжээ, дэд станцын хэсгийн туршилт, хэмжилт хамгаалалтын инженер Г.Ган-Эрдэнэ: Залуу хүн чадахгүй гэж хэлэх эрхгүй         - Эрдэнэт үйлдвэртэй хэрхэн холбогдсон бэ?    - Би аавынхаа ажил мэргэжлийг өвлөн цахилгаанчин болсон. Аав  Ш.Гансуурь минь энэ цехэд олон жил ажилласан, ажилч хичээнгүй хүн байсан юм. Би аавынхаа  үйлсийг үргэлжлүүлж яваагаараа бахархаж, нэрийг нь өндөрт өргөж явахсан гэж хичээдэг. Би мэргэжилдээ их дуртай.    - Таны ажил мэргэжлийн онцлог юу вэ?    - Эрдэнэт үйлдвэрийн өндөр хүчдэлийн цахилгаан тоног төхөөрөмжийн засвар, угсралтын үйл ажиллагааг хариуцдаг. Засвар үйлчилгээг цаг тухайд нь чанартай хийснээр үндсэн үйлдвэрлэлийн тасралтгүй ажиллагаа, цаашлаад үйлдвэрлэлийн үр ашгийг нэмэгдүүлэхэд чухал  нөлөөтэй.  6кВ-ын кабель гэмтлээ гэхэд тухайн тэжээж буй тоног төхөөрөмж хүчдэлгүй болно. Бид аль болох шуурхай ажиллан холболт хийж, тоног төхөөрөмжийг хүчдэлтэй болгох жишээтэй.    - Эрдэнэт үйлдвэрт залуус хөгжих боломж хэр байдаг вэ?    - Боломжтой. Энэ жил манай цехийн ажилтнуудад явуулсан  Диг сайлант компанийн Повер Фактор программын сургалт их таалагдсан. Цахилгаан системийг бүхэлд нь программд оруулж бүх төрлийн тооцоо судалгаа хийх боломжтой юм билээ. Би үндсэн ажлынхаа зэрэгцээ, Технологийн сургуульд мэргэжлээрээ багшилдаг. Ер нь мэргэжлээ улам гүнзгийрүүлэн судалж, бас гадаад хэлийг шамдан суралцаж байна.  Мөн цехийнхээ Бүтээмж инновацийн чиглүүлэгчээр ажиллаад жил боллоо. Бүтээмж инновацийн сургалтад олонтаа хамрагдсан. Эндээс сурч мэдсэнээ хамт олондоо түгээж байгаа. Ажиллагчдынхаа хандлагыг өөрчилж, шинийг санаачлах идэвхийг нь өрнүүлэх чиглэлээр  ажиллах урамтай бас сонирхолтой байдаг. Хамтдаа бүтээж, хамтдаа хөгжихийг хүсдэг.    - Таны цаашдын зорилго?    - Мэргэжлийн ном болон уран зохиолын ном унших дуртай. Саяхан Цахилгаан цехийн шинэ ажилтнуудад зориулсан гарын авлага хэвлэн гаргасан. Цаашдаа мэргэжлийнхээ дагуу ном бичих төлөвлөгөө бий. Залуу насандаа хийж бүтээж, сурч боловсорч, өөрийгөө байнга хөгжүүлэх хэрэгтэй гэж боддог. Миний хувьд “Залуу хүн чадахгүй гэж хэлэх эрхгүй” гэж боддог.         Үйлдвэр техникийн албаны дарга техникийн шинэчлэл, төлөвлөгөө хэрхэн биелж буй талаар ийн ярилаа   Н.Чулуунбаатар: Техникийн шинэчлэл эрчимтэй өрнөж байна      - Техник шинэчлэлийн хүрээнд  хийж буй ажлаасаа ярина уу?    - Цахилгааны цехэд техник тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл эрчимтэй өрнөж байна. Манай цехийн удирдлага, хамт олны санаачилга, үйлдвэрийн удирдлагын дэмжлэгээр энэ ажил тун урагштай яваа. Тухайлбал, Цахилгаан тоног төхөөрөмж засварын хэсэгт ороомог сугалах тусгай технологитой. Монгол улсад анхны төхөөрөмжийг бид хүлээн авлаа. Тус төхөөрөмж нь нэлээн нарийн технологитой учраас үйлдвэрлэгч  компаниас мэргэжилтэн ирж тохируулах юм. 35/110кВ-ын сэлгэн залгалтын аппаратур буюу элегазын таслуурын шинэчлэл мөн үргэлжилж байна. Бид сүүлийн 10 жилийн хугацаанд ихэнх дэд станцуудаа сольж дууслаа. Очистные-Б 35кВ-ын шугамын 2 дэд станц захиалсан, хугацаанаас хойшилж саяхан худалдан авалт хийгдлээ. Дулааны улиралд сольдог дүрмийн дагуу ирэх хавар суурилуулна. “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын цахилгаан хангамжийг хянаж удирддаг Телемеханикийн хэсгийн СКАДА системийн программ хангамж үндсэндээ бүрэн шинэчлэгдэж уг ажлыг Шнейдер Электрик Энлайт компани хийж дуусгалаа. Манай Цахилгаан техникийн тусгай лаборатори улсын хэмжээний тусгай зөвшөөрөлтэй лаборатори. Энд орчин үеийн өндөр түвшний нарийн хэмжүүрүүд нийлүүлэгдэж байгаа. Манай үйлдвэрийн Дулааны цахилгаан станц өргөтгөснөөр орчин үеийн өндөр чадал, өндөр хүчдэлтэй тоног төхөөрөмжүүд суурилагдсан. Энд хийх туршилт, хэмжилтийн зориулалтаар нилээд олон багаж төхөөрөмж авсан. Тухайлбал 110кВ-ын дэд станцын кабель, агаарын шугам, трансформаторт өндөр хүчдэлийн туршилт хийх зөөврийн төхөөрөмж оруулж ирсэн. Үүгээр ЦРП-10 дэд станцын шинэ трансформатор туршсан. Эхний туршилт амжилттай болсон. 35кВ-ын дэд станцын 10000кВА чадалтай трансформаторын шинэчлэл хийгдэж байна. Хоёр жилийн турш Худалдан авалт, хангамжийн хэлтэстэй хамтран ажиллаж трансформатор хүлээн авсан. Казахстанаас хоёр мэргэжилтэн ирж манай инженерүүдтэй хамтран угсарч, туршилт хийлээ.     - Ган бөөрөнцгийн цехийн шинэчлэлтэй холбоотойгоор цахилгаан хангамж шинэчлэгдэх үү?    - Тийм ээ. Ган бөөрөнцгийн цех  коксожсон нүүрс шатааж, ган бөөрөнцөг үйлдвэрлэдэг технологио өөрчлөн  индукцийн зуух тавьж буйтай холбогдуулан их чадлын тусгай цахилгаан хангамж хэрэгтэй болсон. Үүнтэй холбогдуулан тэжээлийн 6 кВ-ын агаарын шугам татах бэлтгэл ажил хийгдэж байна. 12-р сард Ган бөөрөнцгийн цехийн тоног төхөөрөмж шинэчлэгдэн ашиглалтад ороход цахилгаан хангамжийн асуудлыг бид бүрэн шийдэх ёстой. Одоогоор кабель суурилуулах болон агаарын шугамуудын тулгуурын  суурийг бэлтгэж байна.     - Мэргэжилтнүүдээ сургах, дадлагажуулах чиглэлээр сүүлийн үед ямар ажил хийж байна?    - Шинэ тоног төхөөрөмж суурилуулж буйтай холбогдуулан мэргэжилтнүүдээ мэргэшүүлэх, мэргэжлийг нь дээшлүүлэх ажил давхар явж байна. Реле хамгаалалт автоматикийн хэсгийн даргыг саяхан бид “Шанхайн экспо” үзэсгэлэнд оролцуулсан. ABB компанийн хөдөлгүүрийн туршилт засварын чиглэлээр Хөдөлгүүр засварын мастерыг мөн БНХАУ-ын Шанхай хотод сургалтад явуулах гэж байна. Хүний нөөцийн бодлогоор дөрвөн инженерийг ОХУ-ын Их сургуульд магистрын сургалтад явуулах гэж байна.    - Төлөвлөгөөт ажил хэр биелж байна?    - Манай цех тусгай тоног төхөөрөмж ашиглан Эрдэнэт үйлдвэрт жилд ойролцоогоор 906 сая.кВт/цаг цахилгаан эрчим хүч түгээж, дамжуулдаг. Энэ ажлаа тасралтгүй, найдвартай явуулахын тулд тоног төхөөрөмжүүдээ зогсолтгүй, баталгаатай ажиллуулах ёстой. Үүний тулд төлөвлөгөөний дагуу жилийн турш урсгал болон их засварын ажил хийдэг. Одоогоор доторх тоног төхөөрөмжийг засварлах ажил хийж байна. Өнөөдрийг хүртэл тайлант хугацаанд төлөвлөсөн ажлууд 100 хувийн биелэлттэй явна. Энэ оны 12 дугаар сарын 20 гэхэд жилийн төлөвлөгөөгөө бүрэн биелүүлэх зорилготой ажиллаж байна.   Я.ЭНХТУЯА Фото: Б.Баттөгс Дэлгэрэнгүй...

  • Туршилтаар шахмал түлш хийж эхэллээ

       Эрдэнэт үйлдвэр нийгмийн хариуцлагатай жишиг уурхайн хувьд олон нийтэд чиглэсэн томоохон төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлдэг юм. Энэ удаа  агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор байгальд ээлтэй, утаагүй, шахмал түлш хийх үйл ажиллагааг туршилтаар эхлүүллээ.    Эрдэнэт үйлдвэрийн Дулааны цахилгаан станцын Түлш дамжуулах хэсэг дээр жижиг хэмжээний технологи суурилуулан ОХУ-ын PMI sysmems компанийн гурван инженерийг авч ирж туршилтаар шахмал түлш үйлдвэрлэх ажлыг эхлүүлээд байгаа юм.    Химийн барьцалдуулагч ямар нэгэн бодис ороогүй харин ч модны навч, үртэс, хамгийн хямд түүхий нүүрсийг баяжуулан  шахмал түлш хийн туршиж байна. Бүр төрлийн зууханд хэрэглэж болох тал дээр анхааран хүний бие, эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй байх тал дээр туршилт хийгдэж байна.     Туршилт эхлээд гурав хонож байна. 11-р сарын нэгэн гэхэд туршилтын хугацаа дуусаж лабораторын шинжилгээ хийлгэн хүлээн зөвшөөрөгдвөл аймгийн айл өрхүүдэд, төрөл бүрийн зуухтай айлуудад туршиж, нэвтрүүлэх юм.     Дашрамд дуулгахад энэ шахмал түлшийг Оросын холбооны улсын анчид, хүчний байгууллагынхан битүү газарт, майханд хэрэглэдэг юм байна. Орхон аймгийн хэмжээнд 13190 орчим айл гал түлдэг гэсэн судалгаа байна. Энэ туршилт амжилттай болсон тохиолдолд хямд үнээр, утаагүй, байгаль орчин, хүний биед сөрөг нөлөөгүй  энэхүү шахмал түлшийг нэвтрүүлэн энэ технологийг нутагшуулахаар ажиллаж байна.                                                                                           А.Бямбамаа                   Дэлгэрэнгүй...

  • О.ОТГОНБАЯР: Хүний нөөцийн бодлогыг нотолгоонд суурилсан шинжлэх ухаанч байдлаар хөгжүүлэх нь чухал

       “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газрын дарга О.Отгонбаяртай ярилцлаа.   - “Эрдэнэт” үйлдвэрийг Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болгоод тодорхой хугацаа өнгөрлөө. Энэ хугацаанд бүтэц, нэгжийн өөрчлөлт хийх зэрэг нэлээд ажил өрнөсөн байх.  Ямар өөрчлөлтүүд хийгдсэн бэ?    - Монгол Улсын Засгийн газрын 2019 оны 03-р сарын 21-ны өдрийн 102 дугаар тогтоолоор “Эрдэнэт” үйлдвэрийг төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болгосон. Үүнтэй холбоотой үйлдвэрт мөрдөгдөж байгаа дүрэм журам, хөдөлмөрийн харилцааны баримт бичгүүдийг шинэчлэх томоохон цар хүрээтэй ажлууд хийгдлээ. Бид үйлдвэрийн 6000 гаруй ажилтны хөдөлмөрийн гэрээ, ажлын байрны тодорхойлолт шинэчлэх, мөн үйлдвэрийн газрын ажилтнуудын хүний нөөцийн мэдээллийн сангийн сайжруулалтын  ажлыг холбогдох хэлтсүүдтэй хамтарч богино хугацаанд хийж гүйцэтгэж байна.    - Бүтэц, орон тоо өөрчлөгдөхтэй зэрэгцэн албан тушаалын томилгоо хийгддэг. Хэр өөрчлөлт орсон бэ?    - Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын  баталсан бүтцийн дагуу  Монгол Улсын Засгийн газрын баримталж буй удирдах ажилтныг шаталсан мерит зарчмаар дэвшүүлэн ажиллуулах чиглэлийг баримтлан  үйлдвэрийн газрын удирдах ажилтнуудыг Ерөнхий захирал томилсон. “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын нийт удирдах ажилтнуудын  90 хувь нь үйлдвэрт  тодорхой албан тушаалд ажиллаж байсан ажилтнууд бол,  41.8 хувь нь 45 хүртэл насны залуу ажилтнууд,  62.7% нь төрөлх үйлдвэртээ 11-ээс дээш жил ажилласан  бүх шатны удирдлагын  түвшинд тогтвортой ажиллаж,  хүний нөөцийн бодлогын хүрээнд олон жил бэлтгэгдсэн, уул уурхайн салбарын туршлагатай ажилтнууд ч ажиллаж байна. Хөдөлмөрийн зах зээл дээрээс мэргэжлийн туршлагатай цөөн мэргэжилтнийг урьж ажиллуулсан.  Манай үйлдвэрт туршлагатай, дадлагатай, мэргэжилтэй удирдах ажилтны хангалттай нөөц бий. Ер нь хүний нөөцийн бодлого гэдэг зөвхөн томилгоо төдий  асуудал биш. Үйлдвэрийн урт хугацааны хөгжлийн  бодлогын нэг чухал хэсэг.    - Өөрөөр хэлбэл, үйлдвэрийн статус өөрчлөгдсөнтэй холбоотойгоор ажиллагсадтай хийх гэрээг шинэчлэн байгуулсан гэсэн үг үү?      - Тийм. Үйлдвэрийн бүтэц зохион байгуулалт өөрчлөгдсөнтэй холбоотой хөдөлмөрийн харилцааны бүхий л баримт бичиг шинэчлэх шаардлага гарсан. Түүнээс ямар нэгэн байдлаар ажилчдыг  хоморголон халсан, өөрчилсөн зүйл байхгүй. Хуулийн дагуу өндөр насны тэтгэвэрт гарсан цөөн тооны хүн бий. Хүний нөөцийн бодлогын хүрээнд өндөр мэргэжилтэй инженер техникийн ажилтнуудыг зөв  байршуулан ажиллуулах асуудлыг үйлдвэрийн газрын Ерөнхий захирал, удирдах бүрэлдэхүүн онцгой анхаарч  ажиллаж байна. Энэ онд нийт бүтцийн нэгжийн 153 ажилтныг дэвшүүлэн ажиллуулсан бөгөөд эдгээр ажилтны 24%-ийг ажилчны орон тоон дээр ажиллаж буй дээд боловсролтой залуучууд эзэлж байгаа бол, 38.5% нь инженер техникийн ажилтнаас удирдах албан тушаал дэвшин ажилласан  байна. Мөн 66% нь залуу ажилтан байгаа нь үйлдвэрийн газрын  залуу чадварлаг  ажилтнуудыг дэмжих бодлогын хүрээнд тэдний ур чадварыг бодитой үнэлж байгаагийн тод жишээ гэж харж болно.    - Үйлдвэрийн газарт хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй Хүний нөөцийн хөгжлийн цогц хөтөлбөрийн талаар товч танилцуулна уу. Хүний нөөцийн бодлогыг бодит судалгаанд үндэслэх шаардлагатай гэж та бүхэн үзсэн үү?    - “Эрдэнэт” үйлдвэрийн Ерөнхий захирлын А/656 тоот тушаалаар бид “Хүний нөөцийн хөгжлийн цогц хөтөлбөр” хэрэгжүүлэх ажлыг санаачлан зохион байгуулж байна. Энэ хүрээнд мянга гаруй ажилтныг хамарсан Сэтгэлзүйн болон социологийн судалгааны томоохон ажлыг мэргэжлийн байгууллага, мэргэжилтнүүдтэйгээ хамтран  хийж гүйцэтгэлээ. Энэ ажлын үр дүнгээр хүний нөөцийн хөгжлийн цогц хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд хөтөлбөр боловсруулах дэд хэсгүүдийг байгууллаа. Шинэ ажилтны дасан зохицох, Залуу ажилтныг дэмжих, Манлайллын буюу түлхүүр ажилтны, Ахмад ажилтанд зориулсан хөтөлбөрийг боловсруулан хэрэгжүүлэх дэд ажлын хэсгүүдийг байгууллаа. Тухайлбал шинэ ажилтны дасан зохицох хөтөлбөр гэхэд “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 40 гаруй жилийн түүхэнд хүний нөөцийн нэг үе бүрэн солигдсонтой холбоотой уялдаж байгаа юм. Үйлдвэрийн нийт ажилтны нас насанд нь тохирсон  бодит судалгаа, нотолгоонд үндэслэсэн бодлого боловсруулан ажиллах нөхцөл шаардлага бидэнд зайлшгүй тулгарч байна. Залуу ажилтнуудыг дэмжих, хөгжих боломжоор хангах, түлхүүр ажилтны  манлайллыг урамшуулан  хөгжүүлэх нь  компанийн хүний нөөцийн бодлогыг тогтвортой авч явах, зөв хандлагатай чадварлаг хүний нөөцийг бүрдүүлэх чухал  нөхцөлийг бүрдүүлнэ гэж бид харж байна.    - Судалгааны үр дүнгээс онцлох ямар асуудал байна вэ?    - Шинэ ажилчдын сэтгэлзүйн судалгаанаас харахад манай үйлдвэрт ажилд орсон залуу ажилчдын дундаж нас 31 байна. Тэд ажилдаа сэтгэл хангалуун байдал маш өндөр хувьтай байгаа нь судалгаагаас харагдсан. Ажил сайжруулах, шинийг санаачлах, сэтгэлгээ нь хайрцаглагдаагүй, уян хатан, ажлаа төгс хийх эрмэлзэлтэй, бусдын хяналтгүйгээр хариуцлагатай ажиллах хандлагатай байгааг эндээс харж болно. Мөн социологийн судалгаа хийгдсэн.  Шинээр ажилд орсон хүмүүст дасан зохицоход хэдий хугацаа орж байна, эерэг болон сөрөг хүчин зүйл юу байна гэх мэтчилэн маш нарийн судалсан. Ажилтны  тогтвортой ажиллах сэтгэлзүй өндөр байгаад шууд нөлөөлж буй хүчин зүйл нь бичил хамт олон юм гэдэг нь судалгаанаас харагдаж байна.  Шинэ залуу ажилчдыг тогтвортой ажиллуулж, тухайн ажлын байранд чадварлаг хүний нөөц болгон үлдээнэ гэдэг бол маш чухал асуудал. “Эрдэнэт”  үйлдвэр том хамт олон. Зөвхөн уул уурхай гэлтгүй эмнэлэг, нийгмийн харилцаа, аялал жуулчлал, спорт, урлаг зэрэг нийгмийн олон салбарын мэргэжлийн хүмүүс нэгдэж ажилладаг онцлогтой. Тиймээс шинэ хүмүүсийг үйлдвэртэй танилцуулах аялал зохион байгуулж, энэ том гэр бүлийн гишүүн болсныг нь танилцуулах гэх мэт олон ажил хийхээр төлөвлөж байна. Манай Технологийн сургуулийн удирдлага, мэргэжилтнүүд энэ хөтөлбөр дээр хамтран ажиллаж байна. Судалгаанаас харахад, шинээр ажилд орсон хүмүүст мэдээлэл дутмаг байдал зонхилж байгааг олж харсан. Бид үүн дээр анхаарч ажиллана.    - Үйлдвэрт тэтгэврийн насанд дөхсөн ахмад ажилтнууд цөөнгүй хувийг эзэлдэг. Тэдэнд чиглэсэн ямар бодлого байх  вэ?    - Манайд салбартаа дээгүүрт үнэлэгдэх арвин туршлагатай ахмад ажилтнууд олон бий. Ахмад ажилтны судалгаанд оролцогчдын 84.2  хувь тэтгэвэрт гарахад сэтгэл зүйн бэлтгэл маш чухал гэж үзсэн бөгөөд ахмад ажилтанд зориулсан бодлого хөтөлбөр чухал гэдэгтэй санал нэгдсэн байна. Судалгааны дүнгээс харахад зарим талаар шинийг санаачлах эрмэлзэл буурсан ч мэдсэн сурснаа бусдадаа зааж өгөх чин хүсэлтэй байдаг. Тэдний эрүүл мэнд, эрүүл амьдралын хэв маяг, нийгмийн халамж, үйлчилгээ болон  тэтгэврээс гадна нэмэлт орлоготой болох боломжийн талаар сургаж, бэлтгэх хэрэгцээтэй байна. Харин залуу ажилтнууд ахмадуудаасаа илүү үлгэр дуурайлал, зөв хандлагыг хүлээж байдаг нь судалгаанаас харагдсан.    - “Эрдэнэт” үйлдвэрт ажилд орох хүсэлтэй хүн олон байдаг. Сул ажлын орон тоо байхгүйн зовлон хэзээд л байдаг шүү дээ. Он гарсаар хэдэн ажлын байранд сонгон шалгаруулалт хийсэн бэ?    - “Эрдэнэт” үйлдвэр Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газраас батлагдсан хязгаар дотор хүний нөөцийн бүрдүүлэлт хийнэ. Тогтвортой ажлын байр, тодорхой хэмжээний өндөр цалин хөлсийг дагаад хүний нөөцийн хөдөлгөөн маш бага байдаг. Тогтворжилтын коэффициент өндөр гэсэн үг. Яагаад гэвэл хүмүүс нэгэнт ажилд орсон бол ажлаас гарах сонирхол, магадлал маш бага. Манай ажлын байрны гол хөдөлгөөн  ажилтан хүн өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох тохиолдолд гардаг. Гэхдээ хамтын гэрээний 2.4 заалтаар “Эрдэнэт” үйлдвэрт 20-иос дээш жил ажилласан хүн тэтгэвэрт гарахдаа өөрийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн нэг хүүхдийг үе уламжлан ажиллуулах эрхтэй байдаг. Сул ажлын байрыг нээлттэй зарлаж сонгон шалгаруулалтаар иргэдийг ажилд авах зарчим баримтлан ажиллаж байна. Хагас жилийн байдлаар 53 ажлын байранд нээлттэй сонгон шалгаруулалтыг холбогдох мэргэжлийн хэлтэс, бүтцийн нэгжүүд зохион байгуулсан.    - Хамтын  гэрээний дээрх заалтыг зарим хүн “Үйлдвэрийн хүний нөөцийн бодлогыг алдагдуулж байна” гэж шүүмжилдэг. Эцэг эхийнхээ оронд ажилд орсон залуус ажлын шаардлага хангаж чаддаг уу?      - Хоёр талтай. Хамтын гэрээний энэ заалт хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа учраас буруу, эсвэл зөв гэх нь оновчгүй. Энэ заалт нь нэг талаас тухайн хүнийг тогтвортой сайн ажиллах хөшүүрэг болдог. Ажилтныхаа нийгмийн асуудлыг ч шийдвэрлэдэг сайн талтай. Нөгөө талаас тухайн ажлын байранд үнэхээр чадварлаг, авьяастай хүнийг шударгаар сонгон шалгаруулах зарчим алдагдаж байна уу гэвэл бас бодох л асуудал. Гэхдээ үе залгамжлан ажиллах гэж байгаа хүүхдүүдийг нь мэргэжлийн хувьд тэнцэж байна гээд ажилд шууд оруулчихдаггүй. Туршилтын хугацаанд тавигдсан шаардлага хангасан тохиолдолд үндсэн ажилтан болгодог.    - Манай үйлдвэр өөрийн гэсэн дотоод соёлтой, хариуцлагатай, улс нийгэмдээ ч өндөр ач тустай хамт олон. Гэвч цахим орчинд энэ хамт олны хийж бүтээснийг харлуулах оролдлого мэр сэр гардаг. Энэ талаар таны байр суурийг сонирхож болох уу?    - “Эрдэнэт” үйлдвэр бол хөгжлийн, түүхийн, үнэт зүйлийн хувьд ч маш их үнэ цэнтэй том байгууллага. Тийм ч учраас манай ахмадууд энэ бор уулын буян хишгээр сайхан амьдарч байна гэж хэлдэг шүү дээ. Үйлдвэр ямар ч статустай байлаа гэсэн энэ уурхайчин хамт олны нуруун дээр, энэ хүмүүсийн зүрх сэтгэл дээр л үйлдвэр тогтож, энэ баялаг бүтээгддэг.  Гэтэл тэр үнэт зүйлсээ харлуулж байгаа нь идэж буй будаа руугаа нулимахтай адил гэж би үзэж байна. Ажилтан ч, удирдлага ч байгууллагынхаа дотоод дүрэм журмыг мөрдөж ажиллах нь зохистой юм.    - Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоолоор жил бүрийн 10-р сарын 15-ны өдрийг Хүний нөөцийн ажилтны өдөр болгон тэмдэглэдэг болсон. Энэ өдрийг та бүхэн хэрхэн угтаж байна вэ?    - Хүний нөөцийн ажилтны өдрийг угтаж үйлдвэрийн газрын хүний нөөцийн мэргэжилтнүүдийн ажил мэргэжлийг үнэлэх, тэдний ажил хөдөлмөрийг сурталчлах, мөн сургах хөгжүүлэх чиглэлээр тодорхой ажлыг төлөвлөн хийж байна. Манай хамт олон Монголын Хүний Нөөцийн институттэй хамтарсан Хүний нөөцийн удирдлага, хөдөлмөрийн эрхзүйн чиглэлийн сургалтыг амжилтай зохион явууллаа. Мөн хүний нөөцийн мэргэжилтнүүдийн үндэсний “НR DAY-2019” чуулганд хамт олны төлөөллийг оролцуулахаар төлөвлөж байна. Ер нь манай “Эрдэнэт” үйлдвэрийн хүний нөөцийн мэргэжилтнүүд маш чадварлаг, ажлын ачаалал даах чадвартай, нэг санаа зорилготой сайхан хамт олон байдаг. Тэднийгээ мэргэжлийн хувьд хөгжүүлж бодлогын түвшинд ажиллах боломжийг нээж өгөх нь бидний гол зорилго юм.  Эцэст нь хэлэхэд “Posche”  компанийн Ерөнхий менежер Петер Шуц-ын хэлсэнчлэн “Хандлагыг ажилд авч, ур чадварыг эзэмшүүлэх” асуудал ямар ч компанийн хүний нөөцийн бүрдүүлэлт, төлөвшилд чухал байдгийг онцольё доо.       - Цаг зав гаргаж ярилцлага өгсөнд баярлалаа. Та бүхний ажилд амжилт хүсье.   Б.УЧРАЛ Дэлгэрэнгүй...

  • “SAFETY FIRST-2019” уламжлалт тэмцээнд 20 баг өрсөлдөж байна

       Соёл урлагаар дамжуулан Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын дүрэм, журам, зааварчилгааг үйлдвэрийн нийт ажилчдад хүргэдэг “SAFETY FIRST-2019” уламжлалт тэмцээн өчигдөр эхэлж нээлтийн үйл ажиллагаагаа зохион байгууллаа. Тэмцээний нээлтэд үйлдвэрийн газрын бүтцийн нэгжүүдийн удирдлагууд хүрэлцэн ирж баяр хүргэж, нийт багууддаа амжилт хүслээ.    Ус хангамжийн цех, Эрдэнэт сувиллын цогцолборын тоглолтоор тэмцээн эхэлж, багууд асуулт хариулт, аюул түүний үр дагаврыг тогтоох даалгавруудаас гадна "Аюулгүй ажиллах соёл" сэдвээр урлагийн үзүүлбэр үзүүллээ. Хөгжөөн дэмжигчдийн дунд асуулт хариултын тэмцээнээр үргэлжилж, хөгжөөн дэмжигчдийн оролцоо, ирц багийн оноонд нөлөөлөх тул танхим дүүрэн үзэгчидтэй байлаа.    Энэхүү тэмцээнд жилд 100 гаруй ажилтан, албан хаагчид оролцдог бол хөгжөөн дэмжигчээр нэг удаагийн тоглолтыг 450 гаруй ажилтан үзэж, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал нэн чухал гэсэн ойлголтыг олон нийтэд түгээдэг юм.    “SAFETY FIRST” тэмцээн 1996 оноос хойш тасралтгүй 23 дахь жилдээ зохион байгуулагдаж, ажилчдын хүсэн хүлээдэг тэмцээн болтлоо өргөжиж, үйлдвэрийн газрын цех нэгжүүдийн оролцоо жилээс жилд нэмэгдэж байгааг зохион байгуулагчид онцоллоо.    Тэмцээнд Эрдэнэт үйлдвэрийн газрын 20 цехийн баг оролцож байна. Эхний шатны тэмцээн энэ сарын 17 хүртэл үргэлжилж шилдгүүд дараагийн шатанд оролцох юм. Эрдэнэт үйлдвэрийн Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуйн хэлтэс, Соёл урлагийн цогцолбор тэмцээнийг хамтран зохион байгуулж байгаа бөгөөд энэ удаагийн тэмцээн нь Соёл урлагийн цогцолборын өвөл цагийн соёл хүмүүжлийн ажлын эхлэл болж байгаагаар онцлог болж байна.                        А.Бямбамаа Фото: Б.Баттөгс     Дэлгэрэнгүй...

  • Хүний нөөцийнхөн өөрсдөө суралцлаа

       Монгол улсад  2016 оноос эхлэн жил бүрийн 10 дугаар сарын 15 ны өдрийг Хүний нөөцийн ажилтнуудын мэргэжлийн өдөр болгон тэмдэглэх болсон юм. “Эрдэнэт үйлдвэр”ТӨҮГ-ын Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газар уг өдрийг бүтээлч, ажил хэрэгч байдлаар зохион байгуулж, хүний нөөцийн мэргэжилтнүүддээ номын дуу сонсгож, “тархи цэнэглэгч” өдөр болгов. Тэд “Монгол улс дахь хүний нөөцийн менежментийн өнөөгийн чиг хандлага, хөгжил” сэдвээр шинэ мэдээлэл авч, саналаа солилцсон юм. Сургалтыг Монголын Хүний нөөцийн институтын Ерөнхий захирал Д.Бартанбаатар удирдан, хүний нөөцийн менежментийн сонирхолтой жишээ, судалгааны дүн бүхий хичээл заав. Энэ үеэр тус газрын удирдлага, ажилтнуудын төлөөлөлтэй уулзаж, Хүний нөөцийн ажилтны мэргэжлийн өдрийн ач холбогдол болон өнөөгийн бодлого хөтөлбөр, сургалтын талаар ярилцлаа. Захиргаа, Хүний нөөцийн бодлогын газрын орлогч дарга Н.Энхболд:    Эрдэнэт үйлдвэрт хүний нөөцийн чиглэлээр 58 ажилтан ажилладаг. Тус үйлдвэр өнгөрсөн 3 дугаар сараас эхлэн Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болон ажиллаж байна. Ингэснээр бүтэц зохион байгуулалтын өөрчлөлт хийж, Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газар шинээр байгуулагдсан. Тус газар дотроо Хүний нөөцийн алба, Албан хэрэг хөтлөлтийн алба, Төрөлжсөн архив гэсэн гурван албаар дамжуулан өөрчлөлт шинэчлэлт, хүний нөөцийн бодлогын бичиг баримтыг шинэчлэх ажлуудыг  шат дараатай хийж байна. Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болсонтой холбогдуулан үйлдвэрийн нийт 6000 гаруй ажилтны хөдөлмөрийн гэрээг шинэчилж дууслаа. Энэ ажил нэлээд цаг хугацаа шаардсан, нүсэр ажил байв. Мөн Эрдэнэт үйлдвэрт хүний нөөцийн чиглэлээр хөтлөгдөж байгаа баримт бичгийг хууль, журамд нийцүүлэн боловсруулах ажил хийгдэж байна. Тухайлбал, Эрдэнэт үйлдвэр ТӨҮГ-ын Ерөнхий захирлын тушаалаар ээлжийн амралтын хуудсыг, заавартай нь  хавсарган өөрчилж, ээлжийн амралт олгох мэдэгдэл болгон шинэчилсэн. Ингэснээр Хөдөлмөрийн тухай хууль болон Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын сайдын тушаалаар батлагдсан заавар дүрэмтэй нийцүүлж боловсруулсан болно. Чөлөөний хуудас болон архивт хүний нөөцийн чиглэлээр хадгалагдаж буй бичиг баримт, зааварт тулгуурлан ажилтны анкетийг шинэчиллээ.  Ийм олон шинэлэг бөгөөд их ажлын ард гарсан амжилтаар манай газрын хамт олон Хүний нөөцийн ажилтны өдрийг угтаж байна. Бид энэ өдрийг баяр ойн хүрээнд бус өөрсдийнхөө мэдлэг, мэргэжлийг дээшлүүлэхэд анхаарч, хүний нөөцийн иж бүрэн асуудлыг орчин үеийн чиг хандлага, үйл ажиллагаандаа хэрхэн уялдуулж, сайжруулах талаар суралцаж, мэдлэгийн өдөр болгон тэмдэглэлээ.   Хүний нөөцийн албаны дарга Б.Одгарьд:    Хүний нөөцийн алба үндсэн хоёр чиг үүрэгтэй. Эхний үүрэг нь хөдөлмөрийн холбоотой харилцааг шийдвэрлэх бол дараагийн чиг үүрэг нь  хувь хүний сургалт, хөгжлийн асуудлыг хариуцдаг. Өөрөөр хэлбэл, өдөр тутамд ажилтан, ажил олгогчдын хооронд үүсдэг бүхий л хөдөлмөрийн харилцаатай холбоотой тушаал шийдвэр, эрх зүйн баримт бичгийг боловсруулж, төлөвлөх, үйлдвэрийн хэмжээнд хэрэгжүүлж буй хувь хүний хөгжил, сургалтын хөтөлбөр бодлоготой уялдуулан ажилтны сургалтын хэрэгцээг тодорхойлж, төлөвлөж зохион байгуулах нь манай албаны үндсэн ажил юм.  Чиг үүрэг ингэж тодорхой болсноор бидний хийх ажил ойлгомжтой, эмх цэгцтэй болсон гэж хэлж болно. Тодорхой ажлаас л үр дүн, өндөр бүтээмж гардаг.  Хүний нөөцийн ажилтны өдөр бол манай улсын хувьд харьцангуй шинэ тэмдэглэлт өдрүүдийн нэг. Энэ өдрөөрөө бид хүний нөөцийн ажилтнууддаа шинэ мэдээлэл өгөе, оюуны мэдлэгээ арвижуулая гэдэг үүднээс бүгдээрээ номын дуу сонсож байна. Орчин үеийн чиг хандлагыг нэвтрүүлэхийн тулд юунаас эхлэх, юунд тулгуурлан хөгжих вэ гээд олон чухал мэдээллээр “чихээ онгойлгож” байгаа нь бидэнд ач холбогдолтой боллоо. Цаашид ч бид хүний нөөцийн ажилтнуудаа чадавхижуулах чиглэлээр сургалтын цогц хөтөлбөр хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа. Ган бөөрөнцөгийн цехийн Хүний нөөцийн мэргэжилтэн Ж.Мягмар:    "Эрдэнэт үйлдвэр" ТӨҮГ болсноор хүний нөөцийн бодлого, зорилтоо шинээр тодорхойлон ажиллаж байна. Манай үйлдвэрт хүний нөөцийн алба үүссэний 45 жилийн ой бас энэ өдрүүдэд тохиож байна. Энэ утгаараа бидний ажиллаж байгаа салбарын хувьд шинэ үе ирж байна гэж ойлгож байгаа. Бид цаг үетэйгээ хөл нийлүүлж, өөрсдөө хөгжиж боловсрох шаардлагатай. Энэ үүднээсээ өнөөдрийн сургалтыг зохион байгуулж, чухал мэдлэгийг бидэнд өгч байгаад талархаж байна. Тухайлбал, хүний нөөцийн мэргэжилтэн маш сайн төлөвлөж ажиллах ёстойг сургалтаар заасан. Цагаа олсон, гоё мэдээлэл сонссондоо олзуурхаж байна. Миний хувьд  Эрдэнэт үйлдвэрт 20 гаруй жил ажиллаж байна. Хүний нөөцийн мэргэжилтний хувьд ажилтнуудтайгаа яг байгаагаар нь харилцаж, боловсролын түвшингээр нь бус чаддаг зүйлээр нь илүү хөгжүүлж, урамшуулж ажиллах зарчим баримталдаг.   Чанар хяналтын хэлтсийн Хүний нөөцийн мэргэжилтэн Д.Бумгэрэл:     Манай үйлдвэрийн хэмжээнд хүний нөөцийн алба үүссэний ойн үеэр Монголын Хүний нөөцийн институтын мэргэжилтнийг урьж, өөрсдөдөө сургалт авч байгаа нь чухал ажил хэрэг гэж бодож байна. Манай үйлдвэр бүх талын үйл ажиллагаа нь тогтворжсон байгууллага. Гэхдээ бид үргэлж шинийг эрэлхийлж, тэр тусмаа хүний нөөцийн бодлогоо сайжруулж, шинэчилж ажиллах ёстой. Тиймээс өнөөдрийн сургалт үүнд том хувь нэмэр боллоо. Цаашид ч мэргэжлийн байгууллагатайгаа хамтран ажиллаж, тэдний шинэ туршлага, арга барилыг нэвтрүүлж ажиллах болно. Би үйлдвэртээ хүний нөөцийн чиглэлээр 18 дахь жилдээ ажиллаж байгаагийн хувьд манай салбарын хөгжил эрчимтэй урагшилж, улам боловсронгуй болж байгаа гэж хэлмээр байна. Үүнийгээ дагаад хүний нөөцийн мэргэжилтнүүд арга барилаа шинэчилж, өөрийгөө боловсруулж суралцаж байхын чухлыг энэ удаагийн сургалтаас илүү мэдэрлээ.               Эрдэнэт үйлдвэрт хүний нөөцийн алба үүсч хөгжсөний 45 жилийн ой энэ онд тохиож байна. Эрдэнэтийн овооны орд газрыг ашиглах, зэсийн үйлдвэр барьж байгуулах эхлэлтэй зэрэгцэн тэнд ажиллах боловсон хүчний асуудлыг давхар шийдсэн нь тухайн үеийн төр засгийн оновчтой бодлого болсныг тус үйлдвэрийн хүний нөөцийн салбарын өнөөг хүртэл тогтвортой төлөвшиж ирсэн түүхэн замнал харуулдаг. Тиймээс ч Монгол улс төдийгүй дэлхий нийтийн хүний нөөцийн менежментийн орчин үеийн түвшинд хүрэх бааз суурь, нөөц боломж Эрдэнэт үйлдвэрт хэдийнэ бүрдсэн гэдгийг судлаачид үнэлж байна.    Ийнхүү ажилтан хүнтэй хамгийн “ойр” байж, тэдний ажиллах урам зориг, эрч хүч, сурч хөгжих гээд бүх л хүсэл тэмүүллийн нэгэн жигүүр нь болж байдаг “Хүний нөөцийнхөн” өөрсдийн мэргэжлийн өдрийг мэдлэг, мэдээллээр дүүрэн тэмдэглэлээ. Шинэ цагийн хөгжил дэвшлийг ажилтан бүрийнхээ өөдлөн дэвжих их эрмэлзэлтэй ижилсүүлж, түүчээлэх тэдний ажил мэргэжил хариуцлагатай хийгээд нэр төртэй алба билээ. М.Балжинням Фото Б.Баттөгс Дэлгэрэнгүй...

  • Д.Бартанбаатар: Эрдэнэт үйлдвэрт хүний нөөцийн менежментийн алсын хараатай, зөв бодлого хэрэгжиж байна

       Хүний нөөцийн ажилтны өдөр жил бүрийн 10 дугаар сарын 15-ны өдөр тохиодог. Энэ өдрийн хүрээнд  “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газраас мэргэжилтнүүдийнхээ мэдлэг, чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор “Монгол улсын Хүний нөөцийн менежментийн салбарын өнөөгийн чиг хандлага” сэдвээр сургалт зохион байгууллаа. Сургалтыг удирдаж, хүний нөөцийн мэргэжилтнүүдэд шинэ мэдлэг мэдээллийг түгээж хуваалцсан  Монголын Хүний нөөцийн институтын Ерөнхий захирал Д.Бартанбаатартай энэ үеэр уулзаж ярилцав. Тэрээр Монгол улс болон Эрдэнэт үйлдвэрийн хүний нөөцийн менежментийн хөгжлийн талаар ийн дүгнэж байна.    -Хүний нөөцийн менежментийн ажил мэргэжил бол орчин цагт техник технологийн дэвшлээс ч илүү чухалд тооцогдож буй. Учир юу гэвэл, бүх зүйл техникийн дэвшлээр тодорхойлогдох болсон хөгжлийн хурдацтай энэ үед хүмүүс хоорондын амьд харилцаа гэдэг зүйл илт үгүйлэгддэг. Тэгвэл үүнийг сэргээх, нөхөх мэргэжил бол хүний нөөцийн менежерүүдийн алба.  Монголд өнөөдрийн байдлаар энэ чухал салбарын хөгжил, чиг хандлага ямар түвшинд байна вэ?    -Хүний нөөцийн салбарын хөгжлийн өнөөгийн байдлыг тодотгож хэлэхэд манай улсад энэ чиглэлээр том дэвшил гарч байна. Өөрөөр хэлбэл, Хүний нөөцийн удирдлага, менежментийн салбар харьцангуй эрчимтэй хөгжиж байгаа. Дэлхийн өндөр хөгжилтэй улс орнуудтай харьцуулахад хөгжлийн түвшин  доогуур байгаа ч  20-25 жилийн өмнө эхэлсэн гэхэд  манай орчин цагийн хүний нөөцийн тогтолцооны асуудал эрчимтэй, хурдтай  хөгжиж байгааг тэмдэглэх нь зүйтэй. Мөн Монголын хүний нөөцийн чиглэлийн мэдлэг мэдээлэл, ур чадвар жил ирэх тусам ахиж, дэвшилтэнд хүрч байгаа нь харагдаж байгаа. Хүний нөөцийн менежмент бол практик салбар. Тийм учраас төдийлөн онолоор юмуу академик мэдлэг агуулга дээр суурилдаггүй. Мэдээж, шинжлэх ухаанч, шинэ шинэлэг мэдээлэл чухал боловч бодит байдал дээр хүмүүстэй амьд харилцаа үүсгэж байж, эсвэл хүний нөөцийн мэргэжилтэн өөрөө илүү туршлагажиж, мэргэшиж байж хөгждөг салбар гэж хэлж болно. Тиймээс хамт олон, баг бүрэлдэхүүнтэйгээ ойр байдаг алба, хэлтсүүд илүү хурдан хөгжих боломжтой. Тэр ч утгаараа, аливаа улс орны залуучууд боловсорч, урагшлахын хирээр хүний нөөцийн менежмент эрчимтэй хөгжих нөхцөл нь бүрддэг юм. Бусад улс орон хэдэн зуун жилийн өмнөөс хөгжсөн, манай улс саяхан ярьж эхэлсэн гэдэг нь чухал биш гол бүтээгдэхүүн болох хүнээ дагаад дэлхийн жишигт хүрэх боломжтой. Ингээд авч үзэхээр, манай улсын хүний нөөцийн менежментийн хөгжил дэлхийн түвшнээс хол хоцроогүй гэж ойлгож болно. Нийтээрээ өндөр түвшинд биш юмаа гэхэд Монголд бусдыгаа тэргүүлж, олон улсын түвшинд хүрсэн хүний нөөцийн менежментийн бодлоготой аж ахуйн нэгж, байгууллагууд хангалттай олон байна. Тэднээс бусад нь суралцаад, хөдөлмөрийн зах зээлийн хүний нөөцийн менежментийн бодлогыг боловсронгуй хөгжүүлээд явах үндэс бүрэлдсэн гэж болно.    -Салбар бүр өөрийн онцлогтой. Хүний нөөцийн менежментийн салбарын онцлог нь чухам юу вэ?   -Үнэхээр оновчтой асуулт байна. Энэ салбарын онцлог нь гэвэл хүнээ дагаж хөгждөгт оршино. Тухайн улс орон, бүс нутаг, бүр тодруулбал тухайн аж ахуйн нэгж байгууллагын ажилтнуудын сэтгэлгээний хөгжил, эсвэл шинэ үе түрж гарч ирэх бүрт шинээр бий болж байдаг. Энэ утгаараа ч мэдээлэл технологитой ойролцоо салбар. Өөрөөр хэлбэл, хөгжил нь түрүүлж явах учиртай. Одоо цагт хүн технологийг хөгжүүлэх биш технологи нь хүнээ дагуулах түвшинд ирж байна. Тэгэхээр хүний нөөцийн мэргэжилтэн хэмээх энэ ажил үүрэг өөрсдөө тухайн зах зээл, салбартаа манлайлагч, уриалагч байж, тухайн улс орон, байгууллагынхаа ажиллах хүчин, ажилтнуудыг чиглүүлж, хөгжүүлж байдаг. Тийм учраас өөрсдөө үргэлж суралцаж, хөгжиж байх ёстой. Манлайллын илүү өндөр ур чадвартай байх ёстой. Үүнийг ч шаарддаг. Тэгэхээр нэг талаасаа маш гайхалтай мэргэжил, нөгөө талаасаа хариуцлагатай ажил гэж тодорхойлдог.   -Манай улсад хүний нөөцийн мэргэжилтнийг бэлтгэх асуудал ямар хэмжээнд явж байна вэ? Хүний нөөцийн мэргэжлийн ажилтнууд хэр хүрэлцээтэй байдаг юм бол?    -Манай улс энэ чиглэлийн мэргэжилтнийг бэлтгэх  нөөц боломж харьцангуй сайн гэж хэлнэ. Зөвхөн Эрдэнэт үйлдвэрийн жишээг авч үзэхэд, тус үйлдвэр хүний нөөцийн алба үүсч хөгжсөн 45 жилийн үүх түүхтэй. Эрдэнэт үйлдвэр өөрөө ашиглалтад ороод 41 дэх  жилтэйгээ золгож байхад хүний нөөцийн салбар нь 45 жил болсон байна гэдэг нь үйлдвэр ажиллаж эхлэхээс 4-5 жилийн өмнө энд боловсон хүчний асуудлыг тэр тусмаа ажиллагсдын мэдлэг мэдээллийг дээшлүүлж, чадавхижуулах, сургаж хөгжүүлэх бодлого түрүүлээд хэрэгжсэн гэсэн үг. Үйлдвэрээсээ ахмад хүний нөөцийн салбар энд байна. Эрдэнэт үйлдвэр бол уул уурхайн салбар. Уурхайн хүний нөөцийн бодлогын газар нь өөрөө оюуны уурхай болжээ гэж онцолмоор байна. Уурхайг бид эрдэнэс баялаг гэж харахаас гадна тэр уурхайг үр ашигтай ажиллуулахын тулд маш чадварлаг, ажилтнуудыг бий болгох ёстой. Тэгвэл Эрдэнэт үйлдвэрийн Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газрын 45 жилийн түүхэн хөгжил, туршлага, мэдлэг мэдээллэл нь  ахмад, дунд, өнөө үеийн өндөр ур чадвартай мэргэжилтнүүдээ чадавхижуулж ирсэн байна. Ийм чадварлаг нөөцийг бий болгоогүй бол Эрдэнэт үйлдвэр үр ашигтай, тасралтгүй ажиллагаатай байж,бүхэл бүтэн үйлдвэр дагасан хотыг авч яваа хүчирхэг байгууллага, хамт олон  болоход хүндрэлтэй байсан. Тэгэхээр энэ төсөл үр өгөөжтэй байгаагийн хамгийн гол үнэ цэнэ бол хүний нөөц юм. Тэднийг чадавхижуулж байгаа үе үеийн удирдлага, мэргэжилтнүүд маш чухал нөлөөтэй гэж онцлон тэмдэглэхийг хүсч байна.    -Эрдэнэт үйлдвэрийн хүний нөөцийн суурь боломжийг та ярьлаа. Тэгвэл хөгжлийн түвшин нь хаана явж байна гэж та хэлэх вэ?    -Ер нь хүний нөөцийн бодлогоо ямар ч байгууллага төгс шийднэ гэж байдаггүй л дээ. Эрдэнэт үйлдвэр ч тасралтгүй суралцаж байна. Бусад орны болоод дотоодын байгууллагуудын шилдэг туршлага, арга барилаас суралцаж, хөгжиж байна гэж би хардаг. Эрдэнэт үйлдвэрийн нэг онцлог зүйл бол хүний нөөцийн эх булаг, үндсийг бий болгож чадсан уурхай. Өөрөөр хэлбэл, Эрдэнэт үйлдвэрт үйлдвэрлэлийн маш тогтвортой хэвшил соёл, төлөвшлүүд байна. Энэ бол хүний нөөцийн менежментийн бие даасан тогтолцоо гэсэн үг. Тухайлбал, боловсон хүчнээ авах, цалинжуулах, сургаж мэргэшүүлэх гээд бүгд тогтворжсон. Энэ бүгдийг цаасан дээр эрэмбэлж, төлөвлөөд, загварт оруулахаар тэр нь өөрөө стандарт болдог. Бид цаг үргэлж суралцаж, гадны өндөр хөгжилтэй улс орнуудын туршлагаас судалж, мэдээлэл солилцохдоо тэдний хүний нөөцийн менежментийг илүү сонирхож, гайхширдаг. Гэтэл Эрдэнэт үйлдвэрт яг тэр тогтолцоо хэдийнэ төлөвшөөд, бодит байдал дээр  хэрэгжээд явж байна. Энд бодит практик, бодит үр дүн байна. Тийм учраас бид “айлаас эрэхээр, авдраа уудал” гэдэгчлэн  Эрдэнэт үйлдвэрийнхээ олон жилийн туршид бий болгож, тогтоосон хүний нөөцийн менежментийн төлөвшсөн тогтолцоог илүү сайжруулан жишиг болгоод авч явах боломжтой. Эрдэнэт үйлдвэрийн хүний нөөцийн менежмент тасралтгүй хөгжиж байгааг цохон тэмдэглэмээр байна. Тэр дундаа хөгжлийн өндөр түвшинд хүрэх суурь хангалттай, багахан хэмжээний мэдлэг мэдээллийн инноваци нэвтрүүлэхэд л дэлхийн тэргүүлэгч улс орнуудын жишигт ойртох эх сурвалж, бааз суурь сайтай хамт олон юм. Манай улсад төдийлэн энэ суурь нөөцөө төлөвшүүлж чадаагүй, харьцангуй залуухан  байгууллага хамт олон нэлээд бий. Ер нь хүний нөөцийн менежмент бол шинэ мэдлэг мэдээлэл гэхээсээ гадна тухайн байгууллагын хөгжлийн үе шатаас хамаардаг. Тодорхой цаг үеийг туулж байж төлөвшдөг  зүйл. Ном уншаад, эсвэл дүрэм боловсруулж хэрэгжүүлснээр хязгаарлагдахгүй.  Ийм учраас мэргэжлийн хүний нүдээр харахад, Эрдэнэт үйлдвэрийн хүний нөөцийн бодлогын суурь чадамж маш өндөр гэж үнэлдэг.   -Хүний нөөцийн ажил мэргэжлийн онцлогийг та ярианы эхэнд тодотгосон бол хүний нөөцийн хувь ажилтны өөртөө төлөвшүүлэх шинж чанарууд юу байдаг вэ?    -Хүний нөөцийн ажилтан бол хамгийн эхлээд манлайлагч байх ёстой. Бидний мэргэжлийн үг байдаг. Хэн нэгний сайхан инээмсэглэлийг харахыг хүсвэл өөрөө эхлээд сайхан инээмсэглэх ёстой гэж. Тухайн хүний нөөцийн менежер өөрийн байгууллагаа хоцролтгүй хамт олон болгоё гэвэл өөрөө эртэч байх. Шинийг санаачлагч хамт олонтой байя гэвэл өөрөө шинийг санаачилдаг, эрэлхийлэгч байх ёстой юм. Тиймээс хүний нөөцийн мэргэжилтний гол чанар нь ярьж буй зөв зан үйл, зөв тогтолцоогоо өөрөө үлгэрлэж үзүүлдэг байх. Баян болоогүй хүний баяжих тухай сургаалийг бүү сонс гэж үг бий. Түүн лугаа адил хүний нөөцийн мэргэжилтэн аливаа нэг хүний нөөцийн удирдлагатай холбоотой зарчмын санал тавихад ажилтнууд ийм байдлаар ханддаг. Өөрөө яагаад эртэч биш байна, манлайлагч биш байна гэх мэтчилэн. Тиймээс хүний нөөцийн мэргэжилтэн гэдэг бол зэрэг дэвийн хувьд ажилтан, менежер байж болох ч удирдлага, захирлын түвшинд бэлтгэгдсэн өндөр ур чадвартай хүмүүс байх шаардлагатай. Онцлог ч гэж хэлж болох юм.    -Ажилтны хувийн мэдээлэл зөвхөн хүний нөөцийн мэргэжилтнүүдэд очдог. Ажилчин хүн өөрийн хувийн болоод ажил хөдөлмөр эрхлэх явцад гарч болох бэрхшээл, асуудлаар  хүний нөөцийн мэргэжилтэнд голдуу ханддаг. Энэ утгаараа, хүний нөөцийн мэргэжилтнүүд өндөр хариуцлага хүлээдэг гэж ойлгодог?    -Яг зөв. Энэ бол мэргэжлийн ёс зүйтэй холбоотой асуудал. Хүний нөөцийн ажлын байрны тодорхойлолтод байгууллагын нууц болон хувь хүний нууцыг чандлан хадгална гэж заасан байдаг. Ёс зүйн дүрмэндээ ч ийм. Олон улсын ёс зүйн дүрмэнд ч нууц хадгалах зарчмыг тод томруунаар тусгаж өгсөн байдаг. Хэрэв ямар нэг байдлаар ийм алдаа гаргавал хүний нөөцийн мэргэжилтнээр ажиллахад бэрхшээлтэй хүн байна гэж ойлгоно. Тиймээс ийм байдлыг мэргэжлийн байгууллага хүлээн зөвшөөрөхгүй гэсэн үг.    -Хүний нөөцийн ажилтны баярын өмнөхөн уулзаж байна. Тиймээс энэ өдрийн зорилго, ач холбогдлын талаар асуухгүй өнгөрч боломгүй?    -2016 оноос манай улсад Хүний нөөцийн ажилтны өдрийг жил бүрийн 10 дугаар сарын 15-нд тэмдэглэдэг болсон. Энэ хүрээнд салбарын үнэ цэнийг илэрхийлсэн өдөр болгон өнгөрүүлэх нь зүйтэй гэж боддог. Өөрөөр хэлбэл, баярын хурал, уриа лоозон байлгах биш өмнө миний хэлсэнчлэн үлгэрлэх, манлайлах, өөрсдөө суралцах зорилгоо эрхэмлэж, хийсэн бүтээснээрээ бахархдаг, үнэлж дүгнэх ёстой  өдөр гэж ойлгодог. Тиймээс бидний мэргэжлийг үнэлдэг, бахархдаг байгаасай, үнэ цэнийг нэмэгдүүлсэн өдөр байгаасай гэж бодож байна.    -Манай үйлдвэрийн Хүний нөөцийн мэргэжилтнүүд өөрсдийн мэргэжлийн өдрөөр таны сургалтанд сууж, мэдлэгээ ахиулж байна. Энэ удаагийн сургалтаар та ямар шинэ санаа тэдэнд өгөв?    -Өнөөдрийн сургалт маань нэлээн олон багц сэдвээр явагдлаа. Хүний нөөцийнхөн бол өвөрмөц хүмүүс. Яагаад ингэж хэлэв гэхээр, хүмүүсийг сургаад хөгжүүлээд байдаг, гэтэл өөрсдөө сургалт хөгжлийн арга хэмжээнд оролцох зав зай тааруу. Хүмүүсээ шагнаж урамшуулаад байдаг хирнээ өөрсдөө хамрагдах нь цөөн. Янз бүрийн баяр ёслолын үйл ажиллагааг гардан зохион байгуулдаг ч өөрсдөдөө зориулж, оролцох нь бага байдаг. Тэгэхээр энэ удаа мэргэжлийн өдрийн цаг хугацааг өөрсдөдөө зориулж, мэдлэг мэдээллээ шинэчилж, шинийг суралцая гэсэн зорилгоор сургалт хийж байна. Сургалтаараа Эрдэнэт үйлдвэрийн Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газрын ажилтнууддаа Монголын Хүний нөөцийн менежментийн өнөөгийн чиг хандлага, стратегийн менежмент, хүний нөөцийн тренд,  Эрдэнэт үйлдвэр дэлхий нийтийн хүний нөөцийн хөгжлөөс хоцрохгүй байхын тулд юуг анхаарах ёстой вэ зэрэг багц сэдвээр хичээл заалаа. Сүүлийн үеийн шинэ мэдээллээсээ хуваалцахыг зорилоо.    -Тэгвэл дэлхийн улс орнуудын хүний нөөцийн менежментийн хөгжлөөс хоцрохгүй байхын тулд Эрдэнэт үйлдвэр юуг анхаарах ёстой юм бэ?    -Ер нь бол иж бүрэн асуудал л даа. Байгууллагын хэмжээнд гол анхаарах ёстой зүйл бол байгууллага дээр хүний нөөцийн менежментийг үр дүнтэй нэвтрүүлэхийн тулд ажилтнуудын зөв хандлагыг төлөвшүүлж, хөгжүүлэх. Энэ бол нэн түрүүний асуудал.  Дараагийнх нь хүний нөөцийн менежмент стратегийн түвшинд хэрэгжихийн тулд бүх шатны удирдлагууд хүний нөөцийн менежментийг ойлгодог, бодлого үйл ажиллагаа, сэтгэл зүйгээр дэмжих. Энэ хоёр зүйлгүйгээр дан ганц хүний нөөцийн менежерүүд ажиллах хэцүү. Учир нь, тухайн ажилтан хүн өөрөө идэвх зүтгэл гаргахыг хүсэхгүй байхад хүний нөөцийн мэргэжилтэн хичнээн хичээгээд үр дүнд хүрч чадахгүй. Бид хичнээн сайхан санаачилга, бодлого менежмент нэвтрүүлээд удирдлагын зүгээс дэмжлэг үзүүлэхгүй бол хүний нөөцийн ажил үр өгөөжтэй муутай байдаг. Эдгээр хүчин зүйлүүд хүний нөөцийн менежментийн хөгжлийг урагшлуулахад хамгийн гол хүч болох юм.   -Саяхан “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газрын удирдлагууд тантай уулзаж, хүний нөөц, хөгжлийн чиглэлээр хэрэгжүүлж буй бодлого чиглэл, стратеги төлөвлөгөөний талаар танилцуулж, ярилцсан. Эрдэнэт үйлдвэр дэх одоогийн хүний нөөцийн баримталж буй бодлого, хийж байгаа ажлууд орчин үеийн хүний нөөцийн менежментийн чиг хандлага, стандартад нийцэж байна уу? Та үүнд ямар бодолтой байна вэ?    -Эрдэнэт үйлдвэрийн удирдлагын багийнхан манай төвд хүрэлцэн ирж, уулзалт хийсэн. Энэ уулзалтын хүрээнд Эрдэнэт үйлдвэрийн хүний нөөцийн бодлогын дараагийн шатанд хэрэгжүүлэх зорилт, хөтөлбөрийнхөө талаар бидэнд танилцуулж, санал бодлоо солилцсон. Мэргэжлийн байгууллагын хувьд манайд хандсанд бид баяртай байгаа. Эндээс хамгийн тааламжтай санагдсан зүйл нь  Эрдэнэт үйлдвэр хөгжлөөс хоцрохгүй байхын тулд  илүү дэвшилтэт, шинэлэг хүний нөөцийн бодлого хэрэгжүүлэх зорилт дэвшүүлсэн байна. Үйлдвэрийнхээ хүний нөөцийн бодлогын бүх үе шатыг дөрвөн бүлэгт хувааж, шинэ үеэ хэрхэн чадавхижуулж, тогтвортой ажиллуулах, ажилтнуудынхаа сэтгэл санааг хэрхэн урам зоригтой байлгах, туршлагатай, нөөц мэдлэгийн уурхай болсон ахмад ажилтнуудаа яаж дэмжих, тэдний мэдлэгийг хэрхэн өвлөж үлдээх гээд дэлхийн түвшинд яригдаж буй хүний нөөцийн чухал асуудлуудыг байгууллагынхаа хэмжээнд бодлого, хөтөлбөр болгож хэрэгжүүлэхээр зорьж байгаа юм байна. Энэ нь хүний нөөцийн суурь өгөгдөл сайтай, менежменттэй үйлдвэрийг хөгжлийн дэвшилтэт шатанд гаргахад том түлхэц болохуйц өргөн хүрээтэй, алсын хараатай, маш зөв зорилт болжээ гэж мэргэжлийн судлаач хүний хувьд хэлье. Зорилт хөтөлбөрөө цаашид тасралтгүй хэрэгжүүлээд явахад Эрдэнэт үйлдвэрийн хүний нөөцийн менежментийн бодлого дэлхийн жишигтэй зуузай холбон хөгжинө гэдэгт итгэлтэй байна.        -Баярлалаа. Танд ажлын амжилт хүсье. Ярилцсан М.Балжинням Фото Б.Баттөгс   Дэлгэрэнгүй...
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
Холбоо барих
RSS feed-д бүртгүүлэх
Мягмар, 15 10-р сар 2019 00:00

Эрдэнэт үйлдвэрийн аюултай хог хаягдал эх оронд хэрэгтэй бүтээгдэхүүн болон хувирна

Эрдэнэт үйлдвэрийн аюултай хог хаягдал эх оронд хэрэгтэй бүтээгдэхүүн болон хувирна
   Аюултай хог хаягдал устгах нь Эрдэнэт үйлдвэрт төдийгүй улсын хэмжээнд тулгамдсан асуудал юм. Хог хаягдлын тухай хуулийн дагуу үйлдвэрлэлд ашигласан химийн бодис, урвалжуудын сав, баглаа боодол, Авто тээврийн цехийн хаягдал дугуйнууд, шатах тослох материалуудыг эх үүсвэр дээр нь ихээхэн зай талбай эзлүүлэн хадгалж байсан нь саяхан. Харин хоёр жилийн өмнөөс БОАЖЯ-аас “Аюултай хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэх” тусгай зөвшөөрлийг цөөн аж ахуйн нэгжид олгосноор 10 гаруй жилийн “толгойны өвчин” намдах болсон. Эрдэнэт үйлдвэр “Цэцүүх трейд”, “Монпити ойл” ХХК-тай хамтран ажилласнаар 10.25 тонн хуванцар сав, 200 литрийн сав 669 ширхэг, 50 кг-ийн шуудай 10.6 тонныг битүү 13 вагоноор хүргүүлсэн бол 160 тонн ажилласан масло, 722 хаягдал дугуйг битүү болон задгай машинд ачиж илгээсэн байна. “Цэцүүх трейд” ХХК нь ашигласан химийн бодисын полиэтилен торх, полипропилен шуудай, баглаа боодлыг дахин боловсруулж хуванцар эд үйлдвэрлэдэг. Харин “Монпити ойл” ХХК нь хаягдал тосыг дахин боловсруулж жилд 750-800 литр дизель түлш гаргадаг аж. Ийнхүү Эрдэнэт үйлдвэрийн аюултай хог хаягдал эх оронд хэрэгтэй бүтээгдэхүүн болон хувирч үр ашгаа өгч байна. 
   Дашрамд дуулгахад Эрдэнэт үйлдвэрийн Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн хэлтэс Шинжлэх ухааны академиийн Химийн хүрээлэнтэй хамтран “Аюултай хог хаягдлын менежмент” сэдэвт сургалтыг Ерөнхий захиргааны I байранд өнөөдөр зохион байгууллаа. Сургалтад үйлдвэрийн бүтцийн нэгжийн хог баягдал болон химийн бодис хариуцагч нар хамрагдаж, аюултай хог хаягдлын хууль эрх зүйн орчин, эх үүсвэр дээр нь хадгалах арга технологи, шилжүүлэх, тээвэрлэх, цахим болон цахилгаан хог хаягдлыг дахин боловсруулах, булшлах, устгах, цогц менежментийн талаар номын “дуу” сонсов. 
 
М.Одгэрэл
 
 
   
 
   
 
   
 
   
 
 
 
Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Мягмар, 15 10-р сар 2019 00:00

Г.Тулга: Орхон нийтийн тээврийн үйлчилгээ цахимжсан анхны аймаг болно

Г.Тулга: Орхон нийтийн тээврийн үйлчилгээ цахимжсан анхны аймаг болно

   “Систем инженерчлэл Монгол” компанийн гүйцэтгэх захирал “E-pass” буюу Эрдэнэт хотын нийтийн тээврийн үйлчилгээг цахимжуулах төслийн удирдагч Г.Тулгатай ярилцлаа.

   -Нийтийн тээврийн хөгжил, цаашдын чиг хандлагын талаар өөрийн бодлоо манай уншигчидтай хуваалцана уу?
   -Нийтийн тээврээр зорчигчдын хамгийн хүндрэлтэй асуудал нь төлбөр төлөлт, хяналтын систем.Зорчигчид ч технологид суурилсан хялбар, хурдан аргаар төлбөр төлөхийг хүсэх болсон. Тасалбар худалдан авах дараалал, цалинжуулсан тасалбар таслагч, бэлэн мөнгөөр тооцоо хийх зэрэг асуудлууд аль хэдийн ард хоцорч, зүгээр л карт эсвэл гар утсаа уншуулж байна. Энэ бэлэн бус мөнгөний систем буюу нийтийн тээвэрт цахим хэрэглээг бүрэн нэвтрүүлсэн дэлхийн 100 гаруй хот байна. Энэ шийдлүүд хотуудад дагалдах давуу талуудыг ч бий болгож байна. Жишээ нь өдөрт 8.5 сая хүн зорчдог Лондонд хэрэгжүүлэхэд картын технологи, төлөвлөлт, техникийн болон худалдаалах асуудлыг шийдвэрлэх төвөгтэй байдал үүссэн. Эдгээрийг мастер картаар шийдсэн нь сайн хэрэгжиж, олон хотууд загвар болгоод явж байна. Нью Йоркд уг системийг энэ онд бүрэн хэрэгжүүлэх бөгөөд дэлхийн том хотыг  өндөр түвшний системтэй болгоно гэж үздэг. Мексикт нийтийн тээвэрт төлбөрийг банкны картаар хийх болсноор эдийн засгийн эерэг нөлөөлөл авчирсан. Үүний жишгээр Монгол улс цахимжсан картыг Улаанбаатар хотод хэрэгжүүлээд явж байна. Хэрэгжилтийн эхний үед хуучин дүрмээ ашиглан тасалбар авахыг хүсдэг, карт худалдан авдаггүй, цэнэглэдэггүй, хөнгөлөлт-чөлөөлөлтийг шийдвэрлэх, санхүүжилтийг зохицуулах зэрэг олон бэрхшээл саад гарсан ч өнөөдөр үйл ажиллагаа тогтворжиж, тодорхой үр дүнд хүрч байна.

   -Эрдэнэт хотод энэ төсөл хэрэгжих болсон шалтгаан, нөхцөл юу вэ?
   -Орхон аймгийн Засаг даргын тамгын газраас 2016-2020 онд Эрдэнэт хотыг “Ухаалаг хот” болгон хөгжүүлэх ажил эхэлж, дижитал технологийг эрүүл мэнд, зам тээвэр, боловсрол, оршин суугчдын үйлчилгээнд нэвтрүүлэх зорилт тавьсан. Мөн аймгийн нийтийн тээвэр эрхлэгч аж ахуйн нэгж байгууллагуудын тээврийн хэрэгсэлд хэмжих хэрэгсэл суурилуулан бүртгэл, хяналтын нэгдсэн системийг бүрдүүлэхээр шийдвэрлэсний дагуу манай компани 2018 онд тус аймагт үйлчилгээ үзүүлж байгаа автобуснуудад GPS систем нэвтрүүлсэн. Одоо системийн үйл ажиллагааг  бүрэн хариуцан ажиллаж байна. Аймгийн ЗДТГ-аас гарааны бизнес, инновацын байгууллагуудыг дэмжих бодлого барьж ажиллаж байгаа. Өмнө нь хамтран гүйцэтгэсэн ажил амжилттай хэрэгжсэн давуу тал бидэнд бий. Ингээд Орхон аймгийн Засаг даргын тамгын газар, Авто тээврийн төв, төсөлд хамрагдах гурван автобус компанитай 2019 оны зургадугаар сарын 27-нд гэрээ хийж уг төсөл хэрэгжүүлж байна. Төслийн нөхцөлийн хувьд бид орон нутгийн автобус компаниудын төсвөөс нэг ч төгрөг авахгүйгээр 100 хувь өөрсдөө шийдэх үүрэг хүлээсэн. Энэ төслийн эхний шатанд 600 орчим сая төгрөгийн санхүүжилт орно. Нэг онцлог нь монгол залуусын бүтээсэн программ хангамж, угсралт,суурилуулалт энэ онд багтаан хийгдэнэ.

    -Төслийн давуу талыг гэрээлэгч талуудын хувьд яаж харж байна вэ?
   -Шийдвэрлэх асуудлууд төрийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэгч байгууллага болон аж ахуйн нэгжүүдэд ч байна. Аж ахуй нэгжүүдийн алдагдал, рейстэй холбоотой асуудал, төрөөс олгох санхүүжилт, төсвийн ачаалал гэх мэт асуудлыг хэрэгжүүлэх төслийнхөө хүрээнд шийдвэрлэхээр ажиллаж байна. Асуудлуудаа тодруулаад, шийдвэрлэх боломжуудыг судлаад, шийдлүүдийг оруулаад явж байна. Үүний зэрэгцээ технологийн шинэ чиг хандлагуудаа ч орхигдуулж болохгүй. Хамгийн ашигтай, хэрэглэгчдэд хялбар, зөв шийдлүүд байх ёстой. Ер нь гэрээлэгч талуудад аль алинд нь ашигтай байдлаар шийдэх, цаашдын хамтын ажиллагаанд нь тусламж дэмжлэг үзүүлнэ. Ямартаа ч төсөл хэрэгжээд бүгд үр ашиг хүртэж буйд сэтгэл ханамжтай байна.

  -Төсөл хэрэгжүүлэх явцад “Start Up” компанийн хувьд бэрхшээл тулгарч байна уу?
   -Залуу компанийн хувьд бэрхшээл олон байгаа. Бидний хувьд төрийн болон аж ахуйн нэгжтэй гурвалсан гэрээ байгуулан, санхүүжилтээ өөрсдөө босгон ажиллаж байгаа анхны төсөл. Гэрээлэгч талуудтайгаа гэрээгээ хүндэтгэн ажиллах, мэдээлэл солилцох, харилцаа хамтын ажиллагаа чухал. Ер нь төслийн менежменттэй холбоотой асуудлуудыг талууддаа ойлгуулах, мөн компанийнхаа залуусын ур чадвар, чадамжийг сайжруулах, нутагшуулах гээд нэлээд олон талт ажил өрнүүлж байна. Компанийн хувьд асуудлыг дэвшлүүд ирнэ гэж харж байгаа. Төсөл удирдсан  залуу хүний хувьд ч гэсэн давхар суралцаад явж байна.

  -Төслийг орон нутаг болон автобус компаниудаас зардал гаргахгүй өөрийн хөрөнгөөр шийдвэрлэх нь эрсдэлтэй санагдах юм. Энэ талаар тодруулна уу?

   -Бидний “Start Up” залуу компани. Том зорилготой бас эрсдэл үүрч байж амжилтад хүрнэ. Хувийн байгууллага санхүүжилтээ өөрсдөө гарган, олон нийт, улс орондоо хэрэгтэй төсөл хэрэгжүүлэх туршлага дэлхий дахинд  бий. Жишээ нь БНХАУ-д хувийн компаниуд зам барьж, хураамжийн орлогоороо зардлаа нөхдөг. Ингэж хувийн байгууллага өөрсдөө зардлаа гаргаж, нийгэмд тулгарсан асуудлыг богино хугацаанд шийдвэрлэх нь зөв гарц. Ялангуяа улсын төсөв хязгаарлалттай үед, боломжтой ажлуудыг хувийн компаниудад хариуцуулж хийлгэвэл хариуцлага, чанар дагалдана. Учир нь тухайн компани гаргасан зардлаа хөрөнгө оруулалт хийсэн зүйлийнхээ үйл ажиллагаанаас нөхдөг тул баталгаат хугацааны асуудлыг гүйцэтгэгч бүрэн хариуцдаг. Компани ч өсөж дэвжих, туршлагажих боломжтой.

   -Цаашид хэрэгжүүлэхээр зорьсон ажлаасаа танилцуулна уу?
  -Бидний хамгийн эхний зорилт энэ төслөө амжилттай хэрэгжүүлж нэвтрүүлэх явдал.  Хэрэгжүүлээд зогсохгүй дараагийн шатуудаа зураглан, төлөвлөөд явж байна. Цаашид үйлчилгээний стандарт тохирсон UBCAB онлайн такси үйлчилгээг нэвтрүүлнэ. Өөрөөр хэлбэл нийтийн тээвэр болон такси үйлчилгээний стандартыг ахиулж, төлбөр тооцооны нэгдсэн систем оруулах, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх талаар ажиллана даа. Ер нь Эрдэнэт хотыг шинжлэх ухаан, инновацын суурь жишиг хот болгох концепцийг улс даяар харуулах том зорилготой. Ингэснээр үндэсний  компаниуд, залуучууд нийгмийн тодорхой асуудлыг шийдвэрлэж чадна гэдэгт итгэлтэй байна.

   -Танд ажлын өндөр амжилт хүсье.
  - Баярлалаа. Зорчигчдод хандаж хэлэхэд та бүхэн манай хэрэгжүүлж байгаа төслийн Erdenet Epass пэйж хуудаст нэгдэж мэдээлэл авч, саналаа илгээж байгаарай. Таны санал бидэнд үнэ цэнтэй байх болно.

 

                                                                                                                          Т.БАТЧУЛУУН

 
Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Мягмар, 15 10-р сар 2019 00:00

Хөтлөгч хүч

Хөтлөгч хүч

 
   1973 он. Анхдагчдын өлгий нутагт залуу хос анхны хүүгээ өлгийдөн авч, зургаан сар хүрэхтэй нь зэрэгцэн их нүүдлийн ажилд бэлтгэн, илгээлт өвөртөлсөөр Эрдэнэтийг зорин иржээ. Барилга байгууламж, шинэ хотыг бүтээн босгох ажил ид ундарч байлаа. Энэ бүхэн тээврийн жолооч Халтар гуайд тийм ч шинэ содон байсангүй. Учир нь тэр шинэ цагийн давалгаа болсон Багануур, Бор-Өндөр, Дархан, Хөвсгөл, Хөтөл гээд бүтээн байгуулалтын ажлуудад гар бие оролцож явсаар юм үзэж нүд тайлсан нэгэн байлаа. Энэ удаагийн илгээлтийн суурин нь Эрдэнэт байсан агаад ажил, амьдралынх нь дурсамж дурдатгалын алтан хуудас Эрдэнэт үйлдвэрийн хамт олон дунд өнгөрнө чинээ санаагүй биз. Халтар гуай хуучнаар АТКА буюу Эрдэнэт үйлдвэрийн Автотээврийн байгууллагад жолоочоор ажиллаж, эхнэр Дуламжав нь энэ цехийн халуун ам бүлд багтан, мөр зэрэгцэн хөдөлмөрлөсөөр хоёул гавьяаны амралтандаа гарсан. 
   Уурхайчдын дунд хал үзэж, хат суусан аав нь ууган хүүгээ удам дамжсан уурхайчин болгохоор шийдвэрлэжээ. Багаасаа автомашин сонирхдог, техник сэтгэлгээтэй хүүгээ 10 дугаар анги төгссөн жил нь Автотээврийн цехийн хүний нөөцийн ажилтантай уулзуулснаар өнөө цагийн манлайлагч залуусын нэг Эрдэнэт үйлдвэртэй хувь заяагаар холбогджээ. Энэ бол Халтарын Болдбаатар. Тэрээр хэн бүхэнтэй нийцтэй харьцаж, хамт олноо үлгэрлэн манлайлж, бүтээлч санал санаачилгаар үйлдвэр даяар аавынхаа нэрийг өндөрт өргөсөн. Хажуудаа байгаагаа хайрлан хамгаалж, харсан бүхнээсээ шинийг сэтгэж, үйлдвэрлэлд нэвтрүүлж болох бүхнийг эрэлхийлж явдаг сониуч зан түүнд багаас нь суусан дадал гэлтэй. 
 

 
   Ирж буцахын хорвоод учрахын ерөөл байдагт, уулзсан бүхэн энгийн нэг учрал биш, Эрдэнэт үйлдвэр хэмээх их айлд ажиллах болсон нь хувь тавилан гэдэгт тэрээр итгэдэг. Хүний сайныг ханилан байж мэднэ гэдэг дээ. Болдбаатарын найз нөхөд, хамт олон түүний хэн болохыг ил тодоор хэлээд л өгнө. Хүн бүрт өөрийн гэсэн баримталдаг үнэт зүйлс гэж байх. Болбаатар найз нөхөд олонтой. Гэвч тэр “Жаргаж явахдаа хүн тэнхээтэй явдаг, зовсон цагт нь нөхөртөө түшиг болж, туслахыг хичээдэг” гэх. Үнэндээ эр хүний ноён нуруу ийм л үед хань бараа, түшиг тулгуур болдогийг тэр өөрийн амьдралаар харуулж яваа.  
   Зургаахан сартай Эрдэнэт хотод хөл тавьсан бяцхан хүү амьдралынхаа гэрэл гэгээтэй он жилийг энэ л хотдоо үдэж, хүмүүн заяаныхаа жаргалыг эдэлж, амталж яваа нь энэ. Аавыгаа дагаж тээвэрт явсаар жолоочийн мэргэжилд “дурласан” тэрээр одоо ч эзэмшсэн мэргэжилдээ чин сэтгэлээсээ хандана. Хүн ажлыг голохоос, ажил хүнийг голох биш дээ гээд сурсан зүйлээ чадмаг хийчих ур ухаан, мэдлэг чадвар, авьяас, сэтгэл зүтгэл түүнд бий. Ийм л “алт шиг” үнэ цэнтэй ажиллагсад Эрдэнэт үйлдвэрийнхээ хэт ирээдүйд чадлынхаа хэрээр оролцож явааг харахад өөрийн эрхгүй бахархах сэтгэл төрсөнсөн. Басхүү, ийм залуус олон байгаасай, тэд илүү ихийг хийгээсэй, олон олон залуусыг өөрийн алхсан замаар зөв тийш чиглүүлээсэй гэж хүсмээр санагдана. 
   Болдбаатар амьдралд тохиох аз завшааныг Эрдэнэт үйлдвэрийн ажилтан гэдгээр тодорхойлдог. Дэлхийд данстай энэ том үйлдвэрийнг “ТОП 10” компанийн тэргүүнд байж яагаад болохгүй гэж, бид чадна гэж зоримог хэлнэ. Өдөр бүр шинэ санаагаа ургуулж, хамт олноо бод, сэтгэ, хий гэсээр угтах амжилтын өгсүүр өөд уриалан дуудна. Удирдан чиглүүлэх, урам өгөх арга ухааныг тэр Орос ах нар, ахмад үеийнхнээсээ өвлөжээ. Түүний тодорхойлсноор, үйлдвэр бол тасралтгүй хөгжиж, суралцах ажлын талбар. Тиймдээ ч Сайн саналын системийг сайшаан магтаж, 3 дахь жилдээ шилдэг 10-ийн эгнээнд жагсаж чадсан. 2018 онд түүний дэвшүүлсэн 38 саналаас 32 нь үйлдвэрлэлд нэвтэрч, өнөөдөр ч үр дүнтэй ашигласаар байна. Санал санаачилга гэдэг зүйл урт хугацааны туршид амжилттай ажиллаж, эдийн засагт үр өгөөжөө өгдөг. Түүний “Маш сайн” саналаар нэрлэгдсэн нэгэн төсөл импорт орлох бүтээгдэхүүн байсан бөгөөд өөрийн өртөг нь зардлынхаа 50 гаруй хувийг хэмнэжээ. Төсөл маань инновацийн бүтээлд мөнгөн дүнгээрээ хараахан хүрч чадаагүй гэж ярьсаар энэ жил өөр хэд хэдэн саналыг хэрэгжүүлж явна. 
   Сайн саналын систем буюу бүтээлч санаачилгыг дэмжих, урамшуулал олгох хэлбэрээр явагддаг энэ ажил үйлдвэрийн хэмжээнд нэвтрээд 5 дахь жилийнхээ нүүрийг үзжээ. Ажлын орчныг аюулгүй байлгах, тоног төхөөрөмжийн ажиллах хугацааг уртасгах, эдийн засгийн үр ашигтай байлгах нь Сайн саналын системийн үндсэн чиглэл. 10 жижиг саналыг хамт олноороо зөвшилцөн, нэг том санал гаргах боломжийг Сайн саналын систем олгодгоороо давуу талтай. Уурхайчин хүн ажилдаа инээж ирээд, орой гэр бүлдээ халуун дулаанаар инээгээд очих зүрх сэтгэлийн дархлааг Эрдэнэт үйлдвэр Сайн саналын системээр дамжуулан олгосоор байна. 
   Хүн суралцаж, тасралтгүй хөгждөг ч хөгжиж байгаагаа төдийлөн анзаардаггүй. Харин хөрөг нийтлэлийн баатар маань тоног төхөөрөмжийг задлаад угсрах нь хөгжиж байгаа нэг хэлбэр гэж үздэг. Өөрийгөө хөгжүүлж, хурцалж, залуу насаараа гоёж яваа энэ залуу МЗХ-ны Тэргүүний залуу алтан медаль /2005/, АТБ-ын Хөдөлмөрийн аварга /2012/, Тэргүүний уурхайчин цол, тэмдэг /2017/, Эрдэнэт үйлдвэрийн Хөдөлмөрийн аваргаар үнэлэгдсэн. Хөлсөө урсган байж хөдөлмөрлөсөн цаг хугацааг нь үнэлсэн эдгээр шагналаас Эрдэнэт үйлдвэрийн “Хөдөлмөрийн аварга”-таа тэр хамгаас их хайртай. Учир нь омогшил, бахархал болсон энэ шагнал хүссэн хүн бүхэнд ирдэггүйг тэр сайн мэднэ. Тиймээс ч үйлдвэрийнхээ төлөө илүү ихийг хийж бүтээгээрэй гэсэн үүрэг даалгаврыг нэр төртэйгээр биелүүлж яваа. 
   Эрдэнэт үйлдвэрийн мянга мянган залуусын төлөөлөл болсон Автотээврийн цехийн Механикийн албаны тоног төхөөрөмжийн засварын механикч Халтарын Болдбаатарыг бид онцоллоо. Хийж бүтээхийн төлөө анд нөхдөдөө үлгэрлэн, хөтлөгч хүч нь болсон түүний амжилт, алдрын зам дардан байг.
 
И.Чинтогтох
Фото: Б.Баттөгс
 
Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Мягмар, 15 10-р сар 2019 00:00

Нараар эрчим хүч үйлдвэрлэж байна

Нараар эрчим хүч үйлдвэрлэж байна

   Нартай үед нарнаас эрчим хүч үйлдвэрлэж хэрэглэгчдийг цахилгаанаар хангадаг , илүүдэл эрчим хүчийг сүлжээ рүү шилжүүлдэг, наргүй үед автоматаар сүлжээнээс эрчим хүчээ авдаг On-grid системийг нэвтрүүлснээр гурван сарын хугацаанд 300 гаруй мянган төгрөгийн эрчим хүч үйлдвэрлэжээ. Энэ төслийг Шагдарын Отгонбилэгийн нэрэмжит Технологийн сургуулийн Эрчим хүч мэдээллийн технологийн тэнхимийн дэд профессор Б.Хээрийнбаатар санаачилжээ. Тус төслийн хүрээнд хийгдсэн  Нарны судалгааны лабораторийн нээлтийн үйл ажиллагаа өнөөдөр боллоо.
   Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр Дээд боловсролыг дэмжих төрийн бодлого хэрэгжиж байгаа таатай нөхцөл бүрдсэн энэ үед Ш.Отгонбилэгийн нэрэмжит Технологийн сургуулийн Оюутны байрны цахилгаан хэрэглээний эх үүсвэрийг Сэргээгдэх эрчим хүчний нарны фото үүсгүүр  бүхий эрчим хүчээр хангах төслийг хэрэгжүүлээд байгаа нь энэ юм.
   Төслийн багийнхан өнгөрөгч 6-р сарын 28-нд 5 квт цагийн эрчим хүч үйлдвэрлэдэг нарныхаа станцын 50 хувийг залгасан байна. Өнөөдрийн байдлаар 300 гаруй мянган төгрөгийн эрчим хүч үйлдвэрлэж сургуулийнхаа хэрэгцээнд нийлүүлжээ. Ухаалаг инвертерийн тусламжтайгаар гар утсандаа бүх мэдээллийг авч, оюутнууд судалгааны ажил хийхэд бүрэн боломжтой болжээ.
   ШУТИС-ын хэмжээнд анх удаагаа Нарны судалгааны лабораторитой болсноор эрчим хүч хэмнэж, Технологийн сургуулийнхаа эрчим хүчний 30 гаруй хувийг нараар шийдэж байна.
   “Цаашид Эрдэнэт үйлдвэрийн алслагдсан байршилтай газруудад гэрэлтүүлгийг энэ системээр хангахаар төлөвлөсөн ажлууд олон бий” гэж төслийг санаачлагч ярьж байна. Ингэснээр уламжлалт эрчим хүчнээс илүү Сэргээгдэх эрчим хүч рүү дэлхий нийтээр түрэн орж ирж байгаа энэ үед оновчтой, ухаалаг шийдэл бүхий энэхүү төсөл өргөжих боломжтой юм.

А.Бямбамаа

 
Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Мягмар, 15 10-р сар 2019 00:00

Туршилтаар шахмал түлш хийж эхэллээ

Туршилтаар шахмал түлш хийж эхэллээ
   Эрдэнэт үйлдвэр нийгмийн хариуцлагатай жишиг уурхайн хувьд олон нийтэд чиглэсэн томоохон төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлдэг юм. Энэ удаа  агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор байгальд ээлтэй, утаагүй, шахмал түлш хийх үйл ажиллагааг туршилтаар эхлүүллээ.
   Эрдэнэт үйлдвэрийн Дулааны цахилгаан станцын Түлш дамжуулах хэсэг дээр жижиг хэмжээний технологи суурилуулан ОХУ-ын PMI sysmems компанийн гурван инженерийг авч ирж туршилтаар шахмал түлш үйлдвэрлэх ажлыг эхлүүлээд байгаа юм.
   Химийн барьцалдуулагч ямар нэгэн бодис ороогүй харин ч модны навч, үртэс, хамгийн хямд түүхий нүүрсийг баяжуулан  шахмал түлш хийн туршиж байна. Бүр төрлийн зууханд хэрэглэж болох тал дээр анхааран хүний бие, эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй байх тал дээр туршилт хийгдэж байна. 
   Туршилт эхлээд гурав хонож байна. 11-р сарын нэгэн гэхэд туршилтын хугацаа дуусаж лабораторын шинжилгээ хийлгэн хүлээн зөвшөөрөгдвөл аймгийн айл өрхүүдэд, төрөл бүрийн зуухтай айлуудад туршиж, нэвтрүүлэх юм. 
   Дашрамд дуулгахад энэ шахмал түлшийг Оросын холбооны улсын анчид, хүчний байгууллагынхан битүү газарт, майханд хэрэглэдэг юм байна. Орхон аймгийн хэмжээнд 13190 орчим айл гал түлдэг гэсэн судалгаа байна. Энэ туршилт амжилттай болсон тохиолдолд хямд үнээр, утаагүй, байгаль орчин, хүний биед сөрөг нөлөөгүй  энэхүү шахмал түлшийг нэвтрүүлэн энэ технологийг нутагшуулахаар ажиллаж байна.
 
                                                                                        А.Бямбамаа
   
 
   
 
 
 
 
Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Мягмар, 15 10-р сар 2019 00:00

Цахилгааны цехийн ирээдүй гэрэлтэй байна

Цахилгааны цехийн ирээдүй гэрэлтэй байна
   Эрдэнэт үйлдвэр зэс, молибдены баяжмал үйлдвэрлэн гаргах үндсэн үйл ажиллагаатай. Үйлдвэрлэлийн процессыг тасралтгүй, найдвартай  явуулахад  хамгийн чухал хүчин зүйл нь эрчим хүч. Цахилгаан, дулаан, уур, усгүйгээр Эрдэнэт  үйлдвэрийг төсөөлөхөд бэрх. Иймээс бид үйлдвэрийн процесст амин чухал үүрэгтэй цех, хэсгүүдийн үйл ажиллагааг цувралаар сурвалжилж, тэдний гол хөдөлгөгч хүч болсон ажилтнуудын төлөөлөлтэй уулзаж ярилцах юм. Эхнийх нь “Хэрэглэгчдийг чанартай эрчим хүчээр найдвартай соёлтой хангах” эрхэм зорилготой Цахилгаан цех. Үйлдвэрийн дүүрэгт орших эдний офисс багахан цэцэрлэгт хүрээлэнг санагдуулам. Харин хана, шалыг нэгэн хархүү гялалзтал угааж зогсох нь содон. Тэр багш мэргэжилтэй ч ижийгээ залгамжлан ажлын байрыг цэмцийлгэж  буй нь тэр.
   Цахилгаан цех нь Шугам сүлжээ дэд станц, Реле хамгаалалт автоматик, Теле механик, Цахилгаан техникийн тусгай лаборатори, Шуурхай үйлчилгээ диспетчерийн, Цахилгаан тоног төхөөрөмжийн засварын, Захиргааны гэх долоон хэсэгтэй. Тэд Эрдэнэт үйлдвэрийн өндөр хүчдэлийн цахилгаан тоног төхөөрөмжийн найдвартай ажиллагааг ханган ажиллаж, эрчим хүч түгээн дамжуулдаг.
 
 
Бид энэ эрхэм үйлсийн эзэд залуусын төлөөлөлтэй уулзаж дараах асуултад хариулт авсан  юм. 
 
Цахилгаан техникийн тусгай лабораторийн хэмжилт тохируулга туршилтын инженер В.Анхбаяр: Онцгой боловсон хүчин байхыг эрмэлздэг
 
 
   - Эрдэнэт үйлдвэртэй хэрхэн холбогдсон бэ?
   - Би  Эрдэнэт үйлдвэрт 10 дахь жилдээ ажиллаж байна. Эхний хоёр жил цахилгаанчнаар, тэгээд л инженер болсон.

   - Таны ажил мэргэжлийн онцлог юу вэ?
   - Эрдэнэт үйлдвэрийн хэмжээнд цахилгаан тоног төхөөрөмжийн хэмжилт туршилт хийдэг. Манай лаборатори төвийн бүсийн бүх аймагт туршилт хийх эрхтэй. Өндөр хүчин чадалтай төхөөрөмжөөр тоноглогдсон. Тухайлбал Авсралийн Баур фирмийн явуулын лабораторийг өнгөрсөн жил авсан. Энэ нь Монголд ганцхан бөгөөд манайд ашиглагдаж байна. Цахилгаан гүйдэл таван мэдрэхүйгээр мэдэгдэхгүй. Иймээс тусгай зориулалтын дурангаар халалт дуранддаг. Нил ягаан туяаны үзлэгээр цахилгаан тоног төхөөрөмжийн гэмтэл илрүүлэх хамгийн сүүлийн үеийн ФлирТ1020 төхөөрөмж саяхан манайд ирсэн.

   - Эрдэнэт үйлдвэрт залуус хөгжих боломж хэр байдаг вэ?
   - Боломжтой. Залуусыг сургах хөгжүүлэх талаар үйлдвэр, цехийн удирдлагаас их анхаардаг. Тухайлбал, саяхан Эрчим зүйн хэлтэс манай цехтэй хамтран орчин үеийн Матлаб-ын сургалт явуулсан. Энэ чиглэлээр Монголдоо “толгой цохих” мэргэжилтэн, профессор Н.Ариунболор багшийг  урьж заалгасан. Энэ программ нь  маш том мэдээллийн сан дээр боловсруулалт хийснээр  хэрэгтэй зүйлээ авах, шинийг хийж  үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх, бас эрдэм шинжилгээ судалгааны ажил хийх ч  боломжтой.  Энэ программыг ашиглан ороомгийн групп  тодорхойлох механик ажиллагаатай багажийг автоматжуулан бүрэн автомат багаж зохион бүтээх санаа байна. Одоогоор  янз бүрийн  трансформатор дээр ашиглахад хэр байх, холболтын төрлийг өөрчлөн туршин судалж  байна.  Алсдаа судалгааны ажил хийх сонирхол байгаа.

   - Таны цаашдын зорилго?
   - Би  шинэ юм сурч, мэдэх эрмэлзэлтэй. Орос хэлийг бие даан сурсан. Англи хэлний мэдлэгээ улам ахиулахаар хичээж байгаа. Бидний үеийнхэн интернетээр олон зүйл сурах боломж байна. Цаашдаа мэргэжлээрээ  гадаадад магистрт сурах  хүсэл бий. Цахилгаан тоног төхөөрөмжийн тусгай лаборатори улсад ганц байх онцгой лаборатори. Үүнд  нийцсэн онцгой боловсон хүчин байхын төлөө мэрийдэг. Бүх талын  ялангуяа цахилгаан тоног төхөөрөмжийн өргөн мэдлэгтэй болохын төлөө чармайж явна. 
 
Шугам сүлжээ, дэд станцын хэсгийн туршилт, хэмжилт хамгаалалтын инженер Г.Ган-Эрдэнэ: Залуу хүн чадахгүй гэж хэлэх эрхгүй
 
 
    - Эрдэнэт үйлдвэртэй хэрхэн холбогдсон бэ?
   - Би аавынхаа ажил мэргэжлийг өвлөн цахилгаанчин болсон. Аав  Ш.Гансуурь минь энэ цехэд олон жил ажилласан, ажилч хичээнгүй хүн байсан юм. Би аавынхаа  үйлсийг үргэлжлүүлж яваагаараа бахархаж, нэрийг нь өндөрт өргөж явахсан гэж хичээдэг. Би мэргэжилдээ их дуртай.

   - Таны ажил мэргэжлийн онцлог юу вэ?
   - Эрдэнэт үйлдвэрийн өндөр хүчдэлийн цахилгаан тоног төхөөрөмжийн засвар, угсралтын үйл ажиллагааг хариуцдаг. Засвар үйлчилгээг цаг тухайд нь чанартай хийснээр үндсэн үйлдвэрлэлийн тасралтгүй ажиллагаа, цаашлаад үйлдвэрлэлийн үр ашгийг нэмэгдүүлэхэд чухал  нөлөөтэй.  6кВ-ын кабель гэмтлээ гэхэд тухайн тэжээж буй тоног төхөөрөмж хүчдэлгүй болно. Бид аль болох шуурхай ажиллан холболт хийж, тоног төхөөрөмжийг хүчдэлтэй болгох жишээтэй.

   - Эрдэнэт үйлдвэрт залуус хөгжих боломж хэр байдаг вэ?
   - Боломжтой. Энэ жил манай цехийн ажилтнуудад явуулсан  Диг сайлант компанийн Повер Фактор программын сургалт их таалагдсан. Цахилгаан системийг бүхэлд нь программд оруулж бүх төрлийн тооцоо судалгаа хийх боломжтой юм билээ. Би үндсэн ажлынхаа зэрэгцээ, Технологийн сургуульд мэргэжлээрээ багшилдаг. Ер нь мэргэжлээ улам гүнзгийрүүлэн судалж, бас гадаад хэлийг шамдан суралцаж байна.  Мөн цехийнхээ Бүтээмж инновацийн чиглүүлэгчээр ажиллаад жил боллоо. Бүтээмж инновацийн сургалтад олонтаа хамрагдсан. Эндээс сурч мэдсэнээ хамт олондоо түгээж байгаа. Ажиллагчдынхаа хандлагыг өөрчилж, шинийг санаачлах идэвхийг нь өрнүүлэх чиглэлээр  ажиллах урамтай бас сонирхолтой байдаг. Хамтдаа бүтээж, хамтдаа хөгжихийг хүсдэг.

   - Таны цаашдын зорилго?
   - Мэргэжлийн ном болон уран зохиолын ном унших дуртай. Саяхан Цахилгаан цехийн шинэ ажилтнуудад зориулсан гарын авлага хэвлэн гаргасан. Цаашдаа мэргэжлийнхээ дагуу ном бичих төлөвлөгөө бий. Залуу насандаа хийж бүтээж, сурч боловсорч, өөрийгөө байнга хөгжүүлэх хэрэгтэй гэж боддог. Миний хувьд “Залуу хүн чадахгүй гэж хэлэх эрхгүй” гэж боддог. 
 
 
   Үйлдвэр техникийн албаны дарга техникийн шинэчлэл, төлөвлөгөө хэрхэн биелж буй талаар ийн ярилаа
 
Н.Чулуунбаатар: Техникийн шинэчлэл эрчимтэй өрнөж байна

 
   - Техник шинэчлэлийн хүрээнд  хийж буй ажлаасаа ярина уу?
   - Цахилгааны цехэд техник тоног төхөөрөмжийн шинэчлэл эрчимтэй өрнөж байна. Манай цехийн удирдлага, хамт олны санаачилга, үйлдвэрийн удирдлагын дэмжлэгээр энэ ажил тун урагштай яваа. Тухайлбал, Цахилгаан тоног төхөөрөмж засварын хэсэгт ороомог сугалах тусгай технологитой. Монгол улсад анхны төхөөрөмжийг бид хүлээн авлаа. Тус төхөөрөмж нь нэлээн нарийн технологитой учраас үйлдвэрлэгч  компаниас мэргэжилтэн ирж тохируулах юм. 35/110кВ-ын сэлгэн залгалтын аппаратур буюу элегазын таслуурын шинэчлэл мөн үргэлжилж байна. Бид сүүлийн 10 жилийн хугацаанд ихэнх дэд станцуудаа сольж дууслаа. Очистные-Б 35кВ-ын шугамын 2 дэд станц захиалсан, хугацаанаас хойшилж саяхан худалдан авалт хийгдлээ. Дулааны улиралд сольдог дүрмийн дагуу ирэх хавар суурилуулна. “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын цахилгаан хангамжийг хянаж удирддаг Телемеханикийн хэсгийн СКАДА системийн программ хангамж үндсэндээ бүрэн шинэчлэгдэж уг ажлыг Шнейдер Электрик Энлайт компани хийж дуусгалаа. Манай Цахилгаан техникийн тусгай лаборатори улсын хэмжээний тусгай зөвшөөрөлтэй лаборатори. Энд орчин үеийн өндөр түвшний нарийн хэмжүүрүүд нийлүүлэгдэж байгаа. Манай үйлдвэрийн Дулааны цахилгаан станц өргөтгөснөөр орчин үеийн өндөр чадал, өндөр хүчдэлтэй тоног төхөөрөмжүүд суурилагдсан. Энд хийх туршилт, хэмжилтийн зориулалтаар нилээд олон багаж төхөөрөмж авсан. Тухайлбал 110кВ-ын дэд станцын кабель, агаарын шугам, трансформаторт өндөр хүчдэлийн туршилт хийх зөөврийн төхөөрөмж оруулж ирсэн. Үүгээр ЦРП-10 дэд станцын шинэ трансформатор туршсан. Эхний туршилт амжилттай болсон. 35кВ-ын дэд станцын 10000кВА чадалтай трансформаторын шинэчлэл хийгдэж байна. Хоёр жилийн турш Худалдан авалт, хангамжийн хэлтэстэй хамтран ажиллаж трансформатор хүлээн авсан. Казахстанаас хоёр мэргэжилтэн ирж манай инженерүүдтэй хамтран угсарч, туршилт хийлээ. 

   - Ган бөөрөнцгийн цехийн шинэчлэлтэй холбоотойгоор цахилгаан хангамж шинэчлэгдэх үү?
   - Тийм ээ. Ган бөөрөнцгийн цех  коксожсон нүүрс шатааж, ган бөөрөнцөг үйлдвэрлэдэг технологио өөрчлөн  индукцийн зуух тавьж буйтай холбогдуулан их чадлын тусгай цахилгаан хангамж хэрэгтэй болсон. Үүнтэй холбогдуулан тэжээлийн 6 кВ-ын агаарын шугам татах бэлтгэл ажил хийгдэж байна. 12-р сард Ган бөөрөнцгийн цехийн тоног төхөөрөмж шинэчлэгдэн ашиглалтад ороход цахилгаан хангамжийн асуудлыг бид бүрэн шийдэх ёстой. Одоогоор кабель суурилуулах болон агаарын шугамуудын тулгуурын  суурийг бэлтгэж байна. 

   - Мэргэжилтнүүдээ сургах, дадлагажуулах чиглэлээр сүүлийн үед ямар ажил хийж байна?
   - Шинэ тоног төхөөрөмж суурилуулж буйтай холбогдуулан мэргэжилтнүүдээ мэргэшүүлэх, мэргэжлийг нь дээшлүүлэх ажил давхар явж байна. Реле хамгаалалт автоматикийн хэсгийн даргыг саяхан бид “Шанхайн экспо” үзэсгэлэнд оролцуулсан. ABB компанийн хөдөлгүүрийн туршилт засварын чиглэлээр Хөдөлгүүр засварын мастерыг мөн БНХАУ-ын Шанхай хотод сургалтад явуулах гэж байна. Хүний нөөцийн бодлогоор дөрвөн инженерийг ОХУ-ын Их сургуульд магистрын сургалтад явуулах гэж байна.

   - Төлөвлөгөөт ажил хэр биелж байна?
   - Манай цех тусгай тоног төхөөрөмж ашиглан Эрдэнэт үйлдвэрт жилд ойролцоогоор 906 сая.кВт/цаг цахилгаан эрчим хүч түгээж, дамжуулдаг. Энэ ажлаа тасралтгүй, найдвартай явуулахын тулд тоног төхөөрөмжүүдээ зогсолтгүй, баталгаатай ажиллуулах ёстой. Үүний тулд төлөвлөгөөний дагуу жилийн турш урсгал болон их засварын ажил хийдэг. Одоогоор доторх тоног төхөөрөмжийг засварлах ажил хийж байна. Өнөөдрийг хүртэл тайлант хугацаанд төлөвлөсөн ажлууд 100 хувийн биелэлттэй явна. Энэ оны 12 дугаар сарын 20 гэхэд жилийн төлөвлөгөөгөө бүрэн биелүүлэх зорилготой ажиллаж байна.
 
Я.ЭНХТУЯА
Фото: Б.Баттөгс
Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Мягмар, 15 10-р сар 2019 00:00

О.ОТГОНБАЯР: Хүний нөөцийн бодлогыг нотолгоонд суурилсан шинжлэх ухаанч байдлаар хөгжүүлэх нь чухал

О.ОТГОНБАЯР: Хүний нөөцийн бодлогыг нотолгоонд суурилсан шинжлэх ухаанч байдлаар хөгжүүлэх нь чухал

   “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газрын дарга О.Отгонбаяртай ярилцлаа.

  - “Эрдэнэт” үйлдвэрийг Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болгоод тодорхой хугацаа өнгөрлөө. Энэ хугацаанд бүтэц, нэгжийн өөрчлөлт хийх зэрэг нэлээд ажил өрнөсөн байх.  Ямар өөрчлөлтүүд хийгдсэн бэ? 

  - Монгол Улсын Засгийн газрын 2019 оны 03-р сарын 21-ны өдрийн 102 дугаар тогтоолоор “Эрдэнэт” үйлдвэрийг төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болгосон. Үүнтэй холбоотой үйлдвэрт мөрдөгдөж байгаа дүрэм журам, хөдөлмөрийн харилцааны баримт бичгүүдийг шинэчлэх томоохон цар хүрээтэй ажлууд хийгдлээ. Бид үйлдвэрийн 6000 гаруй ажилтны хөдөлмөрийн гэрээ, ажлын байрны тодорхойлолт шинэчлэх, мөн үйлдвэрийн газрын ажилтнуудын хүний нөөцийн мэдээллийн сангийн сайжруулалтын  ажлыг холбогдох хэлтсүүдтэй хамтарч богино хугацаанд хийж гүйцэтгэж байна.

   - Бүтэц, орон тоо өөрчлөгдөхтэй зэрэгцэн албан тушаалын томилгоо хийгддэг. Хэр өөрчлөлт орсон бэ?
   - Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын  баталсан бүтцийн дагуу  Монгол Улсын Засгийн газрын баримталж буй удирдах ажилтныг шаталсан мерит зарчмаар дэвшүүлэн ажиллуулах чиглэлийг баримтлан  үйлдвэрийн газрын удирдах ажилтнуудыг Ерөнхий захирал томилсон. “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын нийт удирдах ажилтнуудын  90 хувь нь үйлдвэрт  тодорхой албан тушаалд ажиллаж байсан ажилтнууд бол,  41.8 хувь нь 45 хүртэл насны залуу ажилтнууд,  62.7% нь төрөлх үйлдвэртээ 11-ээс дээш жил ажилласан  бүх шатны удирдлагын  түвшинд тогтвортой ажиллаж,  хүний нөөцийн бодлогын хүрээнд олон жил бэлтгэгдсэн, уул уурхайн салбарын туршлагатай ажилтнууд ч ажиллаж байна. Хөдөлмөрийн зах зээл дээрээс мэргэжлийн туршлагатай цөөн мэргэжилтнийг урьж ажиллуулсан.  Манай үйлдвэрт туршлагатай, дадлагатай, мэргэжилтэй удирдах ажилтны хангалттай нөөц бий. Ер нь хүний нөөцийн бодлого гэдэг зөвхөн томилгоо төдий  асуудал биш. Үйлдвэрийн урт хугацааны хөгжлийн  бодлогын нэг чухал хэсэг.

   - Өөрөөр хэлбэл, үйлдвэрийн статус өөрчлөгдсөнтэй холбоотойгоор ажиллагсадтай хийх гэрээг шинэчлэн байгуулсан гэсэн үг үү?
     - Тийм. Үйлдвэрийн бүтэц зохион байгуулалт өөрчлөгдсөнтэй холбоотой хөдөлмөрийн харилцааны бүхий л баримт бичиг шинэчлэх шаардлага гарсан. Түүнээс ямар нэгэн байдлаар ажилчдыг  хоморголон халсан, өөрчилсөн зүйл байхгүй. Хуулийн дагуу өндөр насны тэтгэвэрт гарсан цөөн тооны хүн бий. Хүний нөөцийн бодлогын хүрээнд өндөр мэргэжилтэй инженер техникийн ажилтнуудыг зөв  байршуулан ажиллуулах асуудлыг үйлдвэрийн газрын Ерөнхий захирал, удирдах бүрэлдэхүүн онцгой анхаарч  ажиллаж байна. Энэ онд нийт бүтцийн нэгжийн 153 ажилтныг дэвшүүлэн ажиллуулсан бөгөөд эдгээр ажилтны 24%-ийг ажилчны орон тоон дээр ажиллаж буй дээд боловсролтой залуучууд эзэлж байгаа бол, 38.5% нь инженер техникийн ажилтнаас удирдах албан тушаал дэвшин ажилласан  байна. Мөн 66% нь залуу ажилтан байгаа нь үйлдвэрийн газрын  залуу чадварлаг  ажилтнуудыг дэмжих бодлогын хүрээнд тэдний ур чадварыг бодитой үнэлж байгаагийн тод жишээ гэж харж болно.

   - Үйлдвэрийн газарт хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй Хүний нөөцийн хөгжлийн цогц хөтөлбөрийн талаар товч танилцуулна уу. Хүний нөөцийн бодлогыг бодит судалгаанд үндэслэх шаардлагатай гэж та бүхэн үзсэн үү?
   - “Эрдэнэт” үйлдвэрийн Ерөнхий захирлын А/656 тоот тушаалаар бид “Хүний нөөцийн хөгжлийн цогц хөтөлбөр” хэрэгжүүлэх ажлыг санаачлан зохион байгуулж байна. Энэ хүрээнд мянга гаруй ажилтныг хамарсан Сэтгэлзүйн болон социологийн судалгааны томоохон ажлыг мэргэжлийн байгууллага, мэргэжилтнүүдтэйгээ хамтран  хийж гүйцэтгэлээ. Энэ ажлын үр дүнгээр хүний нөөцийн хөгжлийн цогц хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд хөтөлбөр боловсруулах дэд хэсгүүдийг байгууллаа. Шинэ ажилтны дасан зохицох, Залуу ажилтныг дэмжих, Манлайллын буюу түлхүүр ажилтны, Ахмад ажилтанд зориулсан хөтөлбөрийг боловсруулан хэрэгжүүлэх дэд ажлын хэсгүүдийг байгууллаа. Тухайлбал шинэ ажилтны дасан зохицох хөтөлбөр гэхэд “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 40 гаруй жилийн түүхэнд хүний нөөцийн нэг үе бүрэн солигдсонтой холбоотой уялдаж байгаа юм. Үйлдвэрийн нийт ажилтны нас насанд нь тохирсон  бодит судалгаа, нотолгоонд үндэслэсэн бодлого боловсруулан ажиллах нөхцөл шаардлага бидэнд зайлшгүй тулгарч байна. Залуу ажилтнуудыг дэмжих, хөгжих боломжоор хангах, түлхүүр ажилтны  манлайллыг урамшуулан  хөгжүүлэх нь  компанийн хүний нөөцийн бодлогыг тогтвортой авч явах, зөв хандлагатай чадварлаг хүний нөөцийг бүрдүүлэх чухал  нөхцөлийг бүрдүүлнэ гэж бид харж байна.

   - Судалгааны үр дүнгээс онцлох ямар асуудал байна вэ?
   - Шинэ ажилчдын сэтгэлзүйн судалгаанаас харахад манай үйлдвэрт ажилд орсон залуу ажилчдын дундаж нас 31 байна. Тэд ажилдаа сэтгэл хангалуун байдал маш өндөр хувьтай байгаа нь судалгаагаас харагдсан. Ажил сайжруулах, шинийг санаачлах, сэтгэлгээ нь хайрцаглагдаагүй, уян хатан, ажлаа төгс хийх эрмэлзэлтэй, бусдын хяналтгүйгээр хариуцлагатай ажиллах хандлагатай байгааг эндээс харж болно. Мөн социологийн судалгаа хийгдсэн.  Шинээр ажилд орсон хүмүүст дасан зохицоход хэдий хугацаа орж байна, эерэг болон сөрөг хүчин зүйл юу байна гэх мэтчилэн маш нарийн судалсан. Ажилтны  тогтвортой ажиллах сэтгэлзүй өндөр байгаад шууд нөлөөлж буй хүчин зүйл нь бичил хамт олон юм гэдэг нь судалгаанаас харагдаж байна.  Шинэ залуу ажилчдыг тогтвортой ажиллуулж, тухайн ажлын байранд чадварлаг хүний нөөц болгон үлдээнэ гэдэг бол маш чухал асуудал. “Эрдэнэт”  үйлдвэр том хамт олон. Зөвхөн уул уурхай гэлтгүй эмнэлэг, нийгмийн харилцаа, аялал жуулчлал, спорт, урлаг зэрэг нийгмийн олон салбарын мэргэжлийн хүмүүс нэгдэж ажилладаг онцлогтой. Тиймээс шинэ хүмүүсийг үйлдвэртэй танилцуулах аялал зохион байгуулж, энэ том гэр бүлийн гишүүн болсныг нь танилцуулах гэх мэт олон ажил хийхээр төлөвлөж байна. Манай Технологийн сургуулийн удирдлага, мэргэжилтнүүд энэ хөтөлбөр дээр хамтран ажиллаж байна. Судалгаанаас харахад, шинээр ажилд орсон хүмүүст мэдээлэл дутмаг байдал зонхилж байгааг олж харсан. Бид үүн дээр анхаарч ажиллана.

   - Үйлдвэрт тэтгэврийн насанд дөхсөн ахмад ажилтнууд цөөнгүй хувийг эзэлдэг. Тэдэнд чиглэсэн ямар бодлого байх  вэ?
   - Манайд салбартаа дээгүүрт үнэлэгдэх арвин туршлагатай ахмад ажилтнууд олон бий. Ахмад ажилтны судалгаанд оролцогчдын 84.2  хувь тэтгэвэрт гарахад сэтгэл зүйн бэлтгэл маш чухал гэж үзсэн бөгөөд ахмад ажилтанд зориулсан бодлого хөтөлбөр чухал гэдэгтэй санал нэгдсэн байна. Судалгааны дүнгээс харахад зарим талаар шинийг санаачлах эрмэлзэл буурсан ч мэдсэн сурснаа бусдадаа зааж өгөх чин хүсэлтэй байдаг. Тэдний эрүүл мэнд, эрүүл амьдралын хэв маяг, нийгмийн халамж, үйлчилгээ болон  тэтгэврээс гадна нэмэлт орлоготой болох боломжийн талаар сургаж, бэлтгэх хэрэгцээтэй байна. Харин залуу ажилтнууд ахмадуудаасаа илүү үлгэр дуурайлал, зөв хандлагыг хүлээж байдаг нь судалгаанаас харагдсан.

   - “Эрдэнэт” үйлдвэрт ажилд орох хүсэлтэй хүн олон байдаг. Сул ажлын орон тоо байхгүйн зовлон хэзээд л байдаг шүү дээ. Он гарсаар хэдэн ажлын байранд сонгон шалгаруулалт хийсэн бэ?
   - “Эрдэнэт” үйлдвэр Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газраас батлагдсан хязгаар дотор хүний нөөцийн бүрдүүлэлт хийнэ. Тогтвортой ажлын байр, тодорхой хэмжээний өндөр цалин хөлсийг дагаад хүний нөөцийн хөдөлгөөн маш бага байдаг. Тогтворжилтын коэффициент өндөр гэсэн үг. Яагаад гэвэл хүмүүс нэгэнт ажилд орсон бол ажлаас гарах сонирхол, магадлал маш бага. Манай ажлын байрны гол хөдөлгөөн  ажилтан хүн өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох тохиолдолд гардаг. Гэхдээ хамтын гэрээний 2.4 заалтаар “Эрдэнэт” үйлдвэрт 20-иос дээш жил ажилласан хүн тэтгэвэрт гарахдаа өөрийн мэргэжлээр суралцаж төгссөн нэг хүүхдийг үе уламжлан ажиллуулах эрхтэй байдаг. Сул ажлын байрыг нээлттэй зарлаж сонгон шалгаруулалтаар иргэдийг ажилд авах зарчим баримтлан ажиллаж байна. Хагас жилийн байдлаар 53 ажлын байранд нээлттэй сонгон шалгаруулалтыг холбогдох мэргэжлийн хэлтэс, бүтцийн нэгжүүд зохион байгуулсан.

   - Хамтын  гэрээний дээрх заалтыг зарим хүн “Үйлдвэрийн хүний нөөцийн бодлогыг алдагдуулж байна” гэж шүүмжилдэг. Эцэг эхийнхээ оронд ажилд орсон залуус ажлын шаардлага хангаж чаддаг уу?
     - Хоёр талтай. Хамтын гэрээний энэ заалт хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа учраас буруу, эсвэл зөв гэх нь оновчгүй. Энэ заалт нь нэг талаас тухайн хүнийг тогтвортой сайн ажиллах хөшүүрэг болдог. Ажилтныхаа нийгмийн асуудлыг ч шийдвэрлэдэг сайн талтай. Нөгөө талаас тухайн ажлын байранд үнэхээр чадварлаг, авьяастай хүнийг шударгаар сонгон шалгаруулах зарчим алдагдаж байна уу гэвэл бас бодох л асуудал. Гэхдээ үе залгамжлан ажиллах гэж байгаа хүүхдүүдийг нь мэргэжлийн хувьд тэнцэж байна гээд ажилд шууд оруулчихдаггүй. Туршилтын хугацаанд тавигдсан шаардлага хангасан тохиолдолд үндсэн ажилтан болгодог.

   - Манай үйлдвэр өөрийн гэсэн дотоод соёлтой, хариуцлагатай, улс нийгэмдээ ч өндөр ач тустай хамт олон. Гэвч цахим орчинд энэ хамт олны хийж бүтээснийг харлуулах оролдлого мэр сэр гардаг. Энэ талаар таны байр суурийг сонирхож болох уу?
   - “Эрдэнэт” үйлдвэр бол хөгжлийн, түүхийн, үнэт зүйлийн хувьд ч маш их үнэ цэнтэй том байгууллага. Тийм ч учраас манай ахмадууд энэ бор уулын буян хишгээр сайхан амьдарч байна гэж хэлдэг шүү дээ. Үйлдвэр ямар ч статустай байлаа гэсэн энэ уурхайчин хамт олны нуруун дээр, энэ хүмүүсийн зүрх сэтгэл дээр л үйлдвэр тогтож, энэ баялаг бүтээгддэг.  Гэтэл тэр үнэт зүйлсээ харлуулж байгаа нь идэж буй будаа руугаа нулимахтай адил гэж би үзэж байна. Ажилтан ч, удирдлага ч байгууллагынхаа дотоод дүрэм журмыг мөрдөж ажиллах нь зохистой юм.

   - Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоолоор жил бүрийн 10-р сарын 15-ны өдрийг Хүний нөөцийн ажилтны өдөр болгон тэмдэглэдэг болсон. Энэ өдрийг та бүхэн хэрхэн угтаж байна вэ?
   - Хүний нөөцийн ажилтны өдрийг угтаж үйлдвэрийн газрын хүний нөөцийн мэргэжилтнүүдийн ажил мэргэжлийг үнэлэх, тэдний ажил хөдөлмөрийг сурталчлах, мөн сургах хөгжүүлэх чиглэлээр тодорхой ажлыг төлөвлөн хийж байна. Манай хамт олон Монголын Хүний Нөөцийн институттэй хамтарсан Хүний нөөцийн удирдлага, хөдөлмөрийн эрхзүйн чиглэлийн сургалтыг амжилтай зохион явууллаа. Мөн хүний нөөцийн мэргэжилтнүүдийн үндэсний “НR DAY-2019” чуулганд хамт олны төлөөллийг оролцуулахаар төлөвлөж байна. Ер нь манай “Эрдэнэт” үйлдвэрийн хүний нөөцийн мэргэжилтнүүд маш чадварлаг, ажлын ачаалал даах чадвартай, нэг санаа зорилготой сайхан хамт олон байдаг. Тэднийгээ мэргэжлийн хувьд хөгжүүлж бодлогын түвшинд ажиллах боломжийг нээж өгөх нь бидний гол зорилго юм.  Эцэст нь хэлэхэд “Posche”  компанийн Ерөнхий менежер Петер Шуц-ын хэлсэнчлэн “Хандлагыг ажилд авч, ур чадварыг эзэмшүүлэх” асуудал ямар ч компанийн хүний нөөцийн бүрдүүлэлт, төлөвшилд чухал байдгийг онцольё доо. 
 
   - Цаг зав гаргаж ярилцлага өгсөнд баярлалаа. Та бүхний ажилд амжилт хүсье.
 
Б.УЧРАЛ
Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Мягмар, 15 10-р сар 2019 00:00

“SAFETY FIRST-2019” уламжлалт тэмцээнд 20 баг өрсөлдөж байна

“SAFETY FIRST-2019” уламжлалт тэмцээнд 20 баг өрсөлдөж байна
   Соёл урлагаар дамжуулан Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын дүрэм, журам, зааварчилгааг үйлдвэрийн нийт ажилчдад хүргэдэг “SAFETY FIRST-2019” уламжлалт тэмцээн өчигдөр эхэлж нээлтийн үйл ажиллагаагаа зохион байгууллаа. Тэмцээний нээлтэд үйлдвэрийн газрын бүтцийн нэгжүүдийн удирдлагууд хүрэлцэн ирж баяр хүргэж, нийт багууддаа амжилт хүслээ.
   Ус хангамжийн цех, Эрдэнэт сувиллын цогцолборын тоглолтоор тэмцээн эхэлж, багууд асуулт хариулт, аюул түүний үр дагаврыг тогтоох даалгавруудаас гадна "Аюулгүй ажиллах соёл" сэдвээр урлагийн үзүүлбэр үзүүллээ. Хөгжөөн дэмжигчдийн дунд асуулт хариултын тэмцээнээр үргэлжилж, хөгжөөн дэмжигчдийн оролцоо, ирц багийн оноонд нөлөөлөх тул танхим дүүрэн үзэгчидтэй байлаа.
   Энэхүү тэмцээнд жилд 100 гаруй ажилтан, албан хаагчид оролцдог бол хөгжөөн дэмжигчээр нэг удаагийн тоглолтыг 450 гаруй ажилтан үзэж, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал нэн чухал гэсэн ойлголтыг олон нийтэд түгээдэг юм.
   “SAFETY FIRST” тэмцээн 1996 оноос хойш тасралтгүй 23 дахь жилдээ зохион байгуулагдаж, ажилчдын хүсэн хүлээдэг тэмцээн болтлоо өргөжиж, үйлдвэрийн газрын цех нэгжүүдийн оролцоо жилээс жилд нэмэгдэж байгааг зохион байгуулагчид онцоллоо.
   Тэмцээнд Эрдэнэт үйлдвэрийн газрын 20 цехийн баг оролцож байна. Эхний шатны тэмцээн энэ сарын 17 хүртэл үргэлжилж шилдгүүд дараагийн шатанд оролцох юм. Эрдэнэт үйлдвэрийн Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуйн хэлтэс, Соёл урлагийн цогцолбор тэмцээнийг хамтран зохион байгуулж байгаа бөгөөд энэ удаагийн тэмцээн нь Соёл урлагийн цогцолборын өвөл цагийн соёл хүмүүжлийн ажлын эхлэл болж байгаагаар онцлог болж байна. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
А.Бямбамаа
Фото: Б.Баттөгс
 
 
Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Даваа, 14 10-р сар 2019 00:00

Хүний нөөцийнхөн өөрсдөө суралцлаа

Хүний нөөцийнхөн өөрсдөө суралцлаа

   Монгол улсад  2016 оноос эхлэн жил бүрийн 10 дугаар сарын 15 ны өдрийг Хүний нөөцийн ажилтнуудын мэргэжлийн өдөр болгон тэмдэглэх болсон юм. “Эрдэнэт үйлдвэр”ТӨҮГ-ын Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газар уг өдрийг бүтээлч, ажил хэрэгч байдлаар зохион байгуулж, хүний нөөцийн мэргэжилтнүүддээ номын дуу сонсгож, “тархи цэнэглэгч” өдөр болгов. Тэд “Монгол улс дахь хүний нөөцийн менежментийн өнөөгийн чиг хандлага, хөгжил” сэдвээр шинэ мэдээлэл авч, саналаа солилцсон юм. Сургалтыг Монголын Хүний нөөцийн институтын Ерөнхий захирал Д.Бартанбаатар удирдан, хүний нөөцийн менежментийн сонирхолтой жишээ, судалгааны дүн бүхий хичээл заав. Энэ үеэр тус газрын удирдлага, ажилтнуудын төлөөлөлтэй уулзаж, Хүний нөөцийн ажилтны мэргэжлийн өдрийн ач холбогдол болон өнөөгийн бодлого хөтөлбөр, сургалтын талаар ярилцлаа.


Захиргаа, Хүний нөөцийн бодлогын газрын орлогч дарга Н.Энхболд:

   Эрдэнэт үйлдвэрт хүний нөөцийн чиглэлээр 58 ажилтан ажилладаг. Тус үйлдвэр өнгөрсөн 3 дугаар сараас эхлэн Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болон ажиллаж байна. Ингэснээр бүтэц зохион байгуулалтын өөрчлөлт хийж, Захиргаа, хүний нөөцийн бодлогын газар шинээр байгуулагдсан. Тус газар дотроо Хүний нөөцийн алба, Албан хэрэг хөтлөлтийн алба, Төрөлжсөн архив гэсэн гурван албаар дамжуулан өөрчлөлт шинэчлэлт, хүний нөөцийн бодлогын бичиг баримтыг шинэчлэх ажлуудыг  шат дараатай хийж байна. Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болсонтой холбогдуулан үйлдвэрийн нийт 6000 гаруй ажилтны хөдөлмөрийн гэрээг шинэчилж дууслаа. Энэ ажил нэлээд цаг хугацаа шаардсан, нүсэр ажил байв. Мөн Эрдэнэт үйлдвэрт хүний нөөцийн чиглэлээр хөтлөгдөж байгаа баримт бичгийг хууль, журамд нийцүүлэн боловсруулах ажил хийгдэж байна. Тухайлбал, Эрдэнэт үйлдвэр ТӨҮГ-ын Ерөнхий захирлын тушаалаар ээлжийн амралтын хуудсыг, заавартай нь  хавсарган өөрчилж, ээлжийн амралт олгох мэдэгдэл болгон шинэчилсэн. Ингэснээр Хөдөлмөрийн тухай хууль болон Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын сайдын тушаалаар батлагдсан заавар дүрэмтэй нийцүүлж боловсруулсан болно. Чөлөөний хуудас болон архивт хүний нөөцийн чиглэлээр хадгалагдаж буй бичиг баримт, зааварт тулгуурлан ажилтны анкетийг шинэчиллээ.  Ийм олон шинэлэг бөгөөд их ажлын ард гарсан амжилтаар манай газрын хамт олон Хүний нөөцийн ажилтны өдрийг угтаж байна. Бид энэ өдрийг баяр ойн хүрээнд бус өөрсдийнхөө мэдлэг, мэргэжлийг дээшлүүлэхэд анхаарч, хүний нөөцийн иж бүрэн асуудлыг орчин үеийн чиг хандлага, үйл ажиллагаандаа хэрхэн уялдуулж, сайжруулах талаар суралцаж, мэдлэгийн өдөр болгон тэмдэглэлээ.
 

Хүний нөөцийн албаны дарга Б.Одгарьд:

   Хүний нөөцийн алба үндсэн хоёр чиг үүрэгтэй. Эхний үүрэг нь хөдөлмөрийн холбоотой харилцааг шийдвэрлэх бол дараагийн чиг үүрэг нь  хувь хүний сургалт, хөгжлийн асуудлыг хариуцдаг. Өөрөөр хэлбэл, өдөр тутамд ажилтан, ажил олгогчдын хооронд үүсдэг бүхий л хөдөлмөрийн харилцаатай холбоотой тушаал шийдвэр, эрх зүйн баримт бичгийг боловсруулж, төлөвлөх, үйлдвэрийн хэмжээнд хэрэгжүүлж буй хувь хүний хөгжил, сургалтын хөтөлбөр бодлоготой уялдуулан ажилтны сургалтын хэрэгцээг тодорхойлж, төлөвлөж зохион байгуулах нь манай албаны үндсэн ажил юм.  Чиг үүрэг ингэж тодорхой болсноор бидний хийх ажил ойлгомжтой, эмх цэгцтэй болсон гэж хэлж болно. Тодорхой ажлаас л үр дүн, өндөр бүтээмж гардаг.  Хүний нөөцийн ажилтны өдөр бол манай улсын хувьд харьцангуй шинэ тэмдэглэлт өдрүүдийн нэг. Энэ өдрөөрөө бид хүний нөөцийн ажилтнууддаа шинэ мэдээлэл өгөе, оюуны мэдлэгээ арвижуулая гэдэг үүднээс бүгдээрээ номын дуу сонсож байна. Орчин үеийн чиг хандлагыг нэвтрүүлэхийн тулд юунаас эхлэх, юунд тулгуурлан хөгжих вэ гээд олон чухал мэдээллээр “чихээ онгойлгож” байгаа нь бидэнд ач холбогдолтой боллоо. Цаашид ч бид хүний нөөцийн ажилтнуудаа чадавхижуулах чиглэлээр сургалтын цогц хөтөлбөр хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа.


Ган бөөрөнцөгийн цехийн Хүний нөөцийн мэргэжилтэн Ж.Мягмар:

   "Эрдэнэт үйлдвэр" ТӨҮГ болсноор хүний нөөцийн бодлого, зорилтоо шинээр тодорхойлон ажиллаж байна. Манай үйлдвэрт хүний нөөцийн алба үүссэний 45 жилийн ой бас энэ өдрүүдэд тохиож байна. Энэ утгаараа бидний ажиллаж байгаа салбарын хувьд шинэ үе ирж байна гэж ойлгож байгаа. Бид цаг үетэйгээ хөл нийлүүлж, өөрсдөө хөгжиж боловсрох шаардлагатай. Энэ үүднээсээ өнөөдрийн сургалтыг зохион байгуулж, чухал мэдлэгийг бидэнд өгч байгаад талархаж байна. Тухайлбал, хүний нөөцийн мэргэжилтэн маш сайн төлөвлөж ажиллах ёстойг сургалтаар заасан. Цагаа олсон, гоё мэдээлэл сонссондоо олзуурхаж байна. Миний хувьд  Эрдэнэт үйлдвэрт 20 гаруй жил ажиллаж байна. Хүний нөөцийн мэргэжилтний хувьд ажилтнуудтайгаа яг байгаагаар нь харилцаж, боловсролын түвшингээр нь бус чаддаг зүйлээр нь илүү хөгжүүлж, урамшуулж ажиллах зарчим баримталдаг.
 

Чанар хяналтын хэлтсийн Хүний нөөцийн мэргэжилтэн Д.Бумгэрэл: 

   Манай үйлдвэрийн хэмжээнд хүний нөөцийн алба үүссэний ойн үеэр Монголын Хүний нөөцийн институтын мэргэжилтнийг урьж, өөрсдөдөө сургалт авч байгаа нь чухал ажил хэрэг гэж бодож байна. Манай үйлдвэр бүх талын үйл ажиллагаа нь тогтворжсон байгууллага. Гэхдээ бид үргэлж шинийг эрэлхийлж, тэр тусмаа хүний нөөцийн бодлогоо сайжруулж, шинэчилж ажиллах ёстой. Тиймээс өнөөдрийн сургалт үүнд том хувь нэмэр боллоо. Цаашид ч мэргэжлийн байгууллагатайгаа хамтран ажиллаж, тэдний шинэ туршлага, арга барилыг нэвтрүүлж ажиллах болно. Би үйлдвэртээ хүний нөөцийн чиглэлээр 18 дахь жилдээ ажиллаж байгаагийн хувьд манай салбарын хөгжил эрчимтэй урагшилж, улам боловсронгуй болж байгаа гэж хэлмээр байна. Үүнийгээ дагаад хүний нөөцийн мэргэжилтнүүд арга барилаа шинэчилж, өөрийгөө боловсруулж суралцаж байхын чухлыг энэ удаагийн сургалтаас илүү мэдэрлээ. 
   

  

  

   Эрдэнэт үйлдвэрт хүний нөөцийн алба үүсч хөгжсөний 45 жилийн ой энэ онд тохиож байна. Эрдэнэтийн овооны орд газрыг ашиглах, зэсийн үйлдвэр барьж байгуулах эхлэлтэй зэрэгцэн тэнд ажиллах боловсон хүчний асуудлыг давхар шийдсэн нь тухайн үеийн төр засгийн оновчтой бодлого болсныг тус үйлдвэрийн хүний нөөцийн салбарын өнөөг хүртэл тогтвортой төлөвшиж ирсэн түүхэн замнал харуулдаг. Тиймээс ч Монгол улс төдийгүй дэлхий нийтийн хүний нөөцийн менежментийн орчин үеийн түвшинд хүрэх бааз суурь, нөөц боломж Эрдэнэт үйлдвэрт хэдийнэ бүрдсэн гэдгийг судлаачид үнэлж байна.
   Ийнхүү ажилтан хүнтэй хамгийн “ойр” байж, тэдний ажиллах урам зориг, эрч хүч, сурч хөгжих гээд бүх л хүсэл тэмүүллийн нэгэн жигүүр нь болж байдаг “Хүний нөөцийнхөн” өөрсдийн мэргэжлийн өдрийг мэдлэг, мэдээллээр дүүрэн тэмдэглэлээ. Шинэ цагийн хөгжил дэвшлийг ажилтан бүрийнхээ өөдлөн дэвжих их эрмэлзэлтэй ижилсүүлж, түүчээлэх тэдний ажил мэргэжил хариуцлагатай хийгээд нэр төртэй алба билээ.

М.Балжинням
Фото Б.Баттөгс

Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Даваа, 14 10-р сар 2019 00:00

Эрдэнэт үйлдвэрийн ажилтнуудад стандартын мэдлэг олгох сургалт зохион байгуулна

Эрдэнэт үйлдвэрийн ажилтнуудад стандартын мэдлэг олгох сургалт зохион байгуулна
 
   “Дэлхийн стандартын өдөр”-ийг жил бүрийн 10 дугаар сарын 14-нд Олон улсын цахилгаан техникийн комисс (IEC), Олон улсын стандартчиллын байгууллага (ISO), Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагын (ITU) гишүүн байгууллагууд тэмдэглэдэг. Дэлхий дахины мянга мянган экспертүүд хамтран ажиллаж, техникийн хэлцлийн баримт бичгийг боловсруулж, сонгон хэрэглэх олон улсын стандартыг батлан гаргах ажилд оруулж буй хүчин чармайлтыг үнэлэн, тэдэнд хүндэтгэл үзүүлдэг өдөр юм. Эдийн засагт ялангуяа олон улсын худалдаа, үйлдвэрлэл, төрийн болон хувийн хэвшлийн хоорондын харилцаанд стандартчилал нь ихээхэн үүрэг роль үзүүлж байгааг онцлон үзэж, ач холбогдлыг нь дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрч таниулах, улам бүр идэвхжүүлэх зорилгоор 1970 онд Олон улсын стандартчиллын байгууллагын ерөнхийлөгч Фарук Сунтер санаачлан энэхүү “Дэлхийн стандартын өдөр”-ийг жил бүр тэмдэглэн өнгөрүүлдэг болсон түүхтэй.
   Монгол улс 1979 онд Олон улсын стандартчиллын байгууллагад гишүүнээр элссэнээс хойш энэхүү өдрийг тэмдэглэж иржээ. Монгол улсын хэмжээнд стандарт боловсруулах ажлыг Стандартчилал, Хэмжил Зүйн Газрын Стандартчилал, техникийн зохицуулалтын хэлтэс гүйцэтгэдэг. Энэ хэлтсийн 18 ажилтан  байгаль орчин, хэмжил зүй, хүнс, барилга, зам, тээвэр, мэдээлэл, харилцаа холбоо, аюулгүй байдал, хөдөө аж ахуй, уул уурхай гэх мэт стандартчиллын 40 гаруй салбарын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг стандартчилах үйл ажиллагааг зохицуулан, зохион байгуулж, мэдээлэл түгээж байна. Манай улсын хувьд үндэсний стандартын тэмдэглэгээг нь MNS гэх ба өнөөдөр манай улсад 6200 гаруй стандартыг мөрдөж байна.
   Энэ жил “Дэлхийн стандартын өдөр”-ийг тохиолдуулан Стандарт, хэмжил зүйн газартай хамтран Эрдэнэт үйлдвэрийн ажилтнуудад стандартын мэдлэг олгох зорилгоор “Чанарын менежментийн тогтолцоо ISO9001:2015 /MNS ISO9001:2016 стандартын шаардлага”, “Стандартчиллын суурь асуудал, нэгдсэн менежментийн тогтолцоо” сэдэвт сургалтуудыг 10 дугаар сарын 16-18-ны өдрүүдэд зохион байгуулах гэж байна.
 
Чанарын мэргэжилтэн Д.Шинэбаатар
 
 
Бүлэг Мэдээ, мэдээлэл
Дэлгэрэнгүй...
Page 1 of 5

Мэдээний төрөл

Календарь

« 10-р сар 2019 »
Да Мя Лх Пү Ба Бя Ня
  1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12 13
14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27
28 29 30 31      

Зургийн цомог

1 10 11 12 2 3 4 5 6 7 8 9